Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób metabolicznych u psów i kotów. Jej objawy i patogeneza zostały bardzo dobrze opisane w literaturze. Mimo to często zapomina się o ryzyku wystąpienia neuropatii cukrzycowej. Pojawiające się objawy neurologiczne mogą być niestety mylnie zdiagnozowane, chociażby jako uszkodzenie rdzenia kręgowego. Na rozwinięcie się neuropatii cukrzycowej szczególnie narażone są koty, choć powikłanie to dotyczy również psów. Wczesne rozpoznanie neuropatii może spowolnić jej rozwój i polepszyć komfort życia pacjenta.

Cukrzyca (diabetes mellitus, DM) to dobrze znana i często występująca choroba metaboliczna dotycząca zarówno psów, jak i kotów. Niestety z roku na rok obserwuje się coraz większą liczbę jej przypadków, a przez to wzrasta również ryzyko pojawienia się powikłań i ciężkich objawów klinicznych (6). Według definicji podanej w 2008 roku przez Komisję Specjalną ds. Rozpoznawania i Klasyfikacji Cukrzycy Amerykańskiego Stowarzyszenia Cukrzycy, współpracującą z WHO, cukrzyca to zespół chorób związany z niedostatecznym wytwarzaniem i/lub działaniem insuliny oraz stanami hiperglikemii w organizmie zwierząt i ludzi (6, 17). Obecnie w tradycyjnej klasyfikacji cukrzycy zwierząt przyjmuje się podział podobny jak w medycynie człowieka:

• Typ I – przyczyną jest niszczenie komórek β trzustki przez limfocyty T w procesie autoagresji, co w konsekwencji prowadzi do niedoboru wytwarzania insuliny. Ta postać DM dotyczy najczęściej psów.

• Typ II – składają się na niego oporność komórek na działanie insuliny i zaburzenia czynności komórek β trzustki. Tę postać choroby przypisuje się kotom.

Można wyróżnić jeszcze trzecią kategorię cukrzycy – „wtórną”. Odnosi się ona do przypadków, gdy DM powstaje w wyniku innej przyczyny, niezakwalifikowanej do typu I lub II. Przykładem może być na przykład cukrzyca rozwijająca się na skutek zapalenia trzustki albo stosowania glikokortykosteroidów (6, 7, 19).

Z reguły pierwszymi niepokojącymi objawami wskazującymi na chorobę są wielomocz (poliuria) i wzmożone pragnienie (polidypsja). W przypadku braku podjęcia właściwego leczenia i/lub odpowiedniego dopasowania dawki insuliny (w celu ograniczenia hiperglikemii) może dojść do rozwoju poważnych powikłań, zmniejszających komfort oraz czas przeżycia psów i kotów. Często dochodzi u nich do rozwoju zaburzeń czynności układu nerwowego. Rzadziej pojawiają się powikłania ze strony układu krążenia (na przykład choroba wieńcowa) lub nerek (nefropatia cukrzycowa) (3, 15-17).