Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona) wynika z obustronnego zaniku nadnerczy, w którym grubość trzech warstw kory jest zredukowana. Zewnętrzną warstwą jest warstwa kłębkowata, środkową – pasmowata, a wewnętrzną – siatkowata. Komórki tych warstw wytwarzają odpowiednio aldosteron, kortyzol oraz androgeny. Wtórna niedoczynność kory nadnerczy jest spowodowana niedoborem kortykoliberyny (CRH) lub hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) wynikającym z obecności zmian patologicznych w podwzgórzu albo przysadce (1). Jatrogenna niedoczynność kory nadnerczy jest związana z długotrwałym stosowaniem egzogennych glikokortykosteroidów, które hamują oś podwzgórze–przysadka–nadnercza.

Niedobór glikokortykosteroidów i mineralokortykosteroidów powoduje niejasnego pochodzenia osłabienie apetytu, drżenia mięśniowe, utratę masy ciała, ospałość, niechęć do poruszania się, biegunkę krwotoczną (możliwy „smolisty kał”), wymioty, odwodnienie (1, 2). Rasy predysponowane zarówno do pierwotnej, jak i wtórnej postaci choroby to: pudel, dog niemiecki, rottweiler, west highland white terrier, terier pszeniczny, leonberger, portugalski pies dowodny, bearded collie, retriever z Nowej Szkocji (1, 2). Predysponowane są samice młode lub w średnim wieku (średnio cztery lata, od dwóch miesięcy do 12 lat). U niektórych ras psów pierwotna niedoczynność kory nadnerczy jest pochodzenia genetycznego (pudle i spaniele dowodne). U kotów bardzo rzadko diagnozuje się niedoczynność kory nadnerczy. Nie ma predyspozycji związanej z płcią, najczęściej dotyczy ona kotów młodych lub w średnim wieku (średnio sześć lat) (1, 3).

Rozpoznanie niedoczynności kory nadnerczy oparte jest na przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z opiekunem zwierzęcia i badania klinicznego oraz wykonaniu badań laboratoryjnych, badań obrazowych i testu stymulacji hormonalnej w kierunku tej choroby. Podczas wywiadu z opiekunem lekarz weterynarii powinien zwrócić uwagę na rasę, płeć, jak również wiek pacjenta. Objawy kliniczne, które opiekun jest w stanie opisać, są mało swoiste dla niedoczynności kory nadnerczy, dlatego tak często mówi się, że ta choroba dosłownie „robi wszystko”, aby nie można było jej zdiagnozować.

W badaniu klinicznym lekarz często stwierdza odwodnienie, które jest konsekwencją biegunek i/lub wymiotów, osłabienie, a przy przełomie nadnerczowym rzadkoskurcz, obniżone ciśnienie krwi i wstrząs. W przypadku badania hematologicznego może wystąpi...

W badaniu biochemicznym krwi bardzo często obserwuje się hiperkaliemię i hiponatremię, co jest skutkiem braku wytwarzania mineralokortykoidów. U większości psów z niedoczynnością kory nadnerczy stosunek stężenia sodu do stężenia potasu spada poniż...