Plastyka kąta przyśrodkowego oka jest zabiegiem chirurgicznym mającym na celu zminimalizowanie klinicznych objawów zespołu okulistycznego psów krótkoczaszkowych i poprawienie komfortu życia zwierząt. Koryguje entropium kąta przyśrodkowego, włosy rosnące z mięska łzowego (caruncular trichiasis), zbyt dużą szparę powiekową, poprawia efektywność mrugania oraz redukuje keratopatię ekspozycyjną. Artykuł omawia wpływ zespołu okulistycznego psów krótkoczaszkowych na powierzchnię oka oraz korzyści wynikające z przeprowadzenia plastyki kąta przyśrodkowego oka.

Zespół okulistyczny psów krótkoczaszkowych (brachycephalic ocular syndrome – BOS) to grupa chorób związanych z oczami, występujących u psów z krótką kufą i spłaszczoną trzewioczaszką. Wynikają one z unikalnej budowy czaszki tych psów i obejmują płytki oczodół, nadmierną ekspozycję twardówki, entropium kąta przyśrodkowego oka, niedomykalność powiek (lagophthalmos), zmniejszone czucie rogówki i pogorszenie jakości filmu łzowego (6, 11, 21). BOS zwiększa aż jedenastokrotnie ryzyko wystąpienia uszkodzenia rogówki, w tym głębokich wrzodów rogówki wymagających leczenia chirurgicznego, na przykład przeszczepu spojówki na rogówkę, transpozycji spojówkowo-rogówkowej, protezowania rogówki biomateriałami typu Vetrix, Acellvet itp.

Chociaż operacja może uratować gałkę oczną, u psów krótkoczaszkowych widzenie po zabiegu może się z czasem pogarszać w wyniku postępującej pigmentacji rogówki. W badaniu Goulle’a u 22,6% pacjentów ocenianych po trzech miesiącach od zabiegu stwierdzono pigmentację rogówki. Spośród 36 oczu monitorowanych przez ponad trzy miesiące w pięciu przypadkach doszło do znacznego pogorszenia widzenia na skutek rozległej pigmentacji. Wszystkie te przypadki dotyczyły psów brachycefalicznych z wrzodami rozpływnymi rogówki, u których już w dniu operacji zaobserwowano początki pigmentacji (12).

Nieprawidłowości powiek i rzęs

Płytki oczodół u psów krótkoczaszkowych powoduje, że gałka oczna jest wyłupiasta (exophthalmos). Dodatkowo zbyt duża szpara powiekowa (macroblepharon) nie zapewnia jej odpowiedniej ochrony. Nawet jeśli zwierzęta potrafią skutecznie mrugać, ich powieki często nie domykają się całkowicie (lagophthalmos). Właściciele zgłaszają też, że ich psy śpią z niedomkniętymi powiekami. Mruganie odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy filmu łzowego. Wspiera sekrecję wydzieliny gruczołów Meiboma oraz ułatwia rozprowadzenie filmu łzowego po powierzchni oka. Działanie mięśni podczas mrugania wspiera prawidłowy przepływ łez przez przewód nosowo-łzowy.