Istnieje wiele pojęć używanych do definiowania określonych zaburzeń diurezy. Celem niniejszego artykułu było przedstawienie zwięzłej charakterystyki tych zaburzeń, z którymi spotykamy się najczęściej w naszej codziennej praktyce weterynaryjnej. 

Niedawno jedna z koleżanek po fachu zwróciła się do nas z prośbą o wskazanie wiarygodnego źródła, które w sposób jednoznaczny definiowałoby, jaką ilość spożywanej wody i oddawanego moczu w przypadku psa i w przypadku kota należy uznać za prawidłową, a jaką za patologiczną. Informacje takie są co prawda dostępne, ale trzeba ich szukać w treści wielu różnych podręczników i czasopism naukowych. Głównym celem niniejszego artykułu było zatem zebranie tej wiedzy w jednym miejscu i przedstawienie jej w zwięzłej formie.

Czym jest nadmierne pragnienie?

Nadmierne pragnienie (polidypsję) określa się jako zwiększone spożywanie wody. Dobowe podstawowe zapotrzebowanie na wodę dla psa można wyliczyć z następującego wzoru:

140 × (masa ciała w kg)^0,75

Dobowe podstawowe zapotrzebowanie na wodę dla kota można wyliczyć ze wzoru:

80 × (masa ciała w kg)^0,75

Fizjologiczna ilość spożywanej wody w przypadku psa nie przekracza na ogół około 90 ml/kg m.c./dzień, a w przypadku kota – 45 ml/kg m.c./dzień. Jeśli zatem pies wypija ponad 90 ml/kg m.c./dzień wody, a kot ponad 45 ml/kg m.c./dzień, u zwierząt tych występuje nadmierne pragnienie.

Jaka jest prawidłowa objętość wydalanego moczu?

W warunkach fizjologicznych na ilość wydalanego moczu wpływa kilka czynników. Szacuje się, że zdrowy dorosły pies w normalnych warunkach otoczenia w ciągu 24 godzin produkuje 20-40 ml moczu na kg masy swego ciała (1-2 ml/godzinę). Jedno z przeprowadzonych badań wykazało z kolei, że zdrowe dorosłe koty w ciągu doby wydalają średnio 28 ml moczu w przeliczeniu na kg masy ciała.

Zdolność zarówno zagęszczania, jak i rozcieńczania moczu w reakcji na zmiany objętości płynu pozakomórkowego w przypadku nowo narodzonych szczeniąt jest do pewnego stopnia ograniczona. Szczenięta i kocięta, ze względu na wyższe zapotrzebowanie na wodę, stosunkowo większe jej straty w trakcie zjawiska niewyczuwalnej perspiracji, jak również z uwagi na mniejszą zdolność maksymalnego zagęszczania moczu, są predysponowane do gwałtownego odwodnienia.

Czym jest wielomocz?

Wielomocz (poliurię) definiuje się jako wytwarzanie i wydalanie bardzo dużych ilości moczu. W przypadku psa mówimy o wielomoczu, jeśli ilość wydalanego moczu wynosi powyżej 45 ml/kg m.c./dzień, a w przypadku kota – powyżej 40 ml/kg m.c./dzień.