Ostatnio wiele słyszy się o wzroście częstotliwości zachorowań na leptospirozę. Mimo dostępności szczepionek dla psów przeciwko różnym serowarom Leptospira, zoonoza ta powraca. Naukowcy z Purdue’s School of Veterinary Medicine przeanalizowali wyniki testu aglutynacji mikroskopowej (MAT) próbek surowicy ponad 33 000 psów, skierowanych do komercyjnego laboratorium diagnostycznego w celu wykrycia przeciwciał swoistych dla Leptospira sp. Badanie trwało od 2000 do 2007 roku i analizowało próbki skierowane na MAT przez lekarzy weterynarii podejrzewających zakażenie bakteriami Leptospira sp.
Najbardziej wiarygodnym testem diagnostycznym w przypadku leptospirozy u psów jest posiew moczu, krwi lub narządów. Na wyniki tego badania trzeba jednak czekać długo, dlatego większość klinicystów wybiera MAT. Aby wyeliminować wpływ szczepień na ocenę wyników MAT, na potrzeby badania przyjęto miano graniczne o wartości 1 : 1600. Próbki o niższym mianie były klasyfikowane jako ujemne. MAT wykazuje dużą swoistość serogrupową, jednak pomiędzy serowarami często dochodzi do reakcji krzyżowych. Każdą próbkę przebadano w kierunku pięciu powszechnych serowarów Leptospira sp.: Canicola, Icterohaemorrhagiae, Pomona, Bratislava i Gippotyphosa. W latach, w których dostępne były testy na L. Autumnalis i L. Hardjo, badano również pod kątem tych dwóch serowarów. W badaniu wzięto pod uwagę wiek, płeć i rasę każdego psa oraz kod pocztowy szpitala kierującego próbkę na badanie w celu ustalenia geograficznego rozmieszczenia zakażeń.
Próbki otrzymano ze wszystkich stanów USA, ale ich rozmieszczenie nie było równomierne. Pochodziły głównie ze stanów położonych nad brzegiem Pacyfiku oraz północnych regionów kraju. W trakcie ośmiu lat liczba próbek kierowanych na badanie wzrosła z 1528 w 2000 roku do 8189 w roku 2007. W przypadku 8,1% tych próbek wyniki MAT były dodatnie dla co najmniej jednego serowaru Leptospira. Najwięcej próbek dodatnich zanotowano w 2007 roku, jednak ich liczba w 2004 roku była zbliżona. Dane te sugerują, że wzrost występowania zakażeń bakteriami z rodzaju Leptospira nie był liniowy ani ciągły. Ponadto w niektórych latach zanotowano więcej wyników dodatnich w listopadzie i grudniu, podczas gdy w pozostałych nie zaobserwowano sezonowej zależności w występowaniu zakażeń. Dodatnie wyniki MAT pojawiały się w ciągu całego roku i mogły mieć związek z okresami nasilonych opadów i początkiem sezonu myśliwskiego, kiedy narażenie niektórych psów na działanie czynnika zakaźnego wzrastało, oraz z okresami większej aktywności szopów (będących rezerwuarem zarazka).
Spośród próbek dodatnich 78,7% wykazało najwyższe miano przeciwciał przeciwko tylko jednemu serowarowi. W większości próbek dodatnich wykryto przeciwciała przeciwko serowarom Gippotyphosa i Autumnalis. Autumnalis nie został potwierdzony u psów w ciągu ostatnich 50 lat i prawdopodobnie nie był on zakaźnym serowarem w tych przypadkach, przypuszcza się jednak, że reaguje krzyżowo z innymi serowarami Leptospira. Występowanie reaktywności krzyżowej oraz zależności seroprewalencji poszczególnych serowarów sugeruje, że serowary Leptospira mogą imitować siebie nawzajem. Dzięki temu przeciwciała gospodarza (IgM lub IgG) są w stanie aglutynować leptospiry różnych serowarów. Sugeruje to również, że szczepionka w pewnym stopniu zabezpiecza przed różnymi serowarami.
Duży odsetek psów badanych w kierunku leptospirozy stanowią rasy myśliwskie i pracujące. W tym badaniu jednak zaobserwowano podobne rozmieszczenie wyników wśród mieszańców oraz psów małych i dużych ras. Wiek nie odgrywał dużej roli. Dodatnie wyniki najrzadziej notowano u psów powyżej 10. roku życia, a najczęściej u psów w wieku od 2 do 6 lat. Wyniki wskazują na wiek, w którym narażenie na zakażenie jest największe.
Badanie to sugeruje, że leptospiroza może dotykać psy wszystkich ras, praktycznie w każdym wieku. Warunki pogodowe, aktywność i użytkowość psa oraz tryb życia gatunków będących rezerwuarem zarazka mają większy wpływ na ryzyko zakażenia niż pora roku bądź rasa. Ze względu na ograniczenia MAT, w celu potwierdzenia obecności zakaźnego serowaru Leptospira u psa konieczne jest wykonanie badania bakteriologicznego. W celu dokładniejszej analizy seroprewalencji i geograficznego rozmieszczenia leptospirozy przydatne byłyby dodatkowe badania obejmujące losowo wybrane populacje psów oraz biorące pod uwagę status szczepień.
Veterinary Medicine • Vol 105, No 11, November 2010, p. 492
Opracowanie:
Avi Blake, DVM
Eudora, Kan.
Na podstawie:
Gautam R, Wu CC, Guptill LF, et al. Detection of antibodies against Leptospira serovars via microscopic agglutination tests in dogs in the United States, 2000-2007. J Am Vet Med Assoc 2010;237(3):293-298.
