Przewlekła niewydolność nerek występuje często u starszych psów i kotów. Pogarszającą się czynność nerek potęguje katabolizm skutkujący licznymi powikłaniami choroby, takimi jak np. niedokrwistość i utrata masy ciała. Metody leczenia pacjentów weterynaryjnych są ograniczone i zwykle sprowadzają się do zmiany diety i podawania płynów. Metod terapeutycznych dla ludzi cierpiących na niewydolność nerek jest niewiele więcej. Zwykle ograniczają się do długotrwałych dializ oraz przeszczepu nerek.

Przewlekła niewydolność nerek ma wpływ na wydzielanie hormonu uwalniającego hormon wzrostu, jak również samego hormonu wzrostu oraz jego mediatora – insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1). W medycynie człowieka u pacjentów leczonych zrekombinowanym hormonem wzrostu obserwuje się znaczną poprawę działania układu immunologicznego, spowolnienie spadku masy ciała oraz złagodzenie niedokrwistości i innych powikłań przewlekłej niewydolności nerek. Codzienne podawanie zastrzyków jest niestety bardzo uciążliwe w praktyce.

Ostatnie badanie, opublikowane w „BMC Biotechnology”, opisuje leczenie przewlekłej niewydolności nerek oraz jej powikłań u kotów i psów za pomocą terapii genowej plazmidem zawierającym sekwencję kodującą hormon uwalniający somatotropinę. Badane zwierzęta otrzymały pojedynczy domięśniowy zastrzyk z preparatu plazmidowego, a następnie zostały poddane elektroporacji. Elektroporacja polega na zewnętrznym zastosowaniu pola elektrycznego w celu zwiększenia przepuszczalności komórek, co umożliwia wprowadzenie substancji bezpośrednio do ich wnętrza. Dzięki temu zabiegowi jednokrotna terapia genowa niską dawką preparatu może być skuteczna.

Do badania włączono trzydzieści psów i trzydzieści kotów z przewlekłą niewydolnością nerek, rozpoznaną na podstawie wyników badania klinicznego, badania biochemicznego surowicy oraz badania moczu. Przed podaniem preparatu plazmidowego wszyscy pacjenci byli leczeni za pomocą płynów oraz specjalistycznej diety. Uczestnicy badania zostali znieczuleni, po czym otrzymali pojedynczy zastrzyk do mięśnia półścięgnistego z preparatu plazmidowego swoistego gatunkowo oraz trzy impulsy elektroporacyjne. Po wybudzeniu ze znieczulenia zwierzęta zostały przekazane właścicielom. Badania kontrolne pacjentów wykonano po 20, 40 i 75 dniach od zabiegu. Ponadto wybrano grupę kontrolną złożoną z 12 psów oraz 15 kotów z przewlekłą niewydolnością nerek, która otrzymywała płyny, odpowiednią karmę oraz została poddana elektroporacji bez zastrzyków plazmidowych.

Lekarze weterynarii ani właściciele nie zaobserwowali żadnych skutków niepożądanych badania. Leczenie hormonem uwalniającym somatotropinę wydłużyło życie pacjentów. U leczonych zwierząt zaobserwowano wzrost masy ciała, poprawę parametrów hematologicznych, zwiększenie stężenia albumin i białka całkowitego we krwi oraz ustabilizowanie stężenia kreatyniny i azotu mocznikowego we krwi. Czynność nerek u pacjentów poddanych leczeniu była zachowana, natomiast u pacjentów z grupy kontrolnej pogarszała się. Jakość życia (poziom aktywności i ruchliwości, apetyt oraz procesy myślowe) znacznie poprawiła się u leczonych psów i kotów.

Terapia genowa z elektroporacją nie jest powszechną metodą w medycynie weterynaryjnej. Badanie to wskazuje jednak, że istnieje możliwość wykorzystania tej metody w leczeniu ciężkich zaburzeń metabolicznych oraz chorób przewlekłych. Wcześniejsze badania dowodzą również, że jest ona skuteczna w leczeniu psów chorych na raka oraz koni z ochwatem. Szersze zastosowanie terapii genowej wymaga kolejnych badań. Dzięki nim może pojawić się więcej metod poprawiających jakość życia pacjentów chorych przewlekle, zarówno ludzi, jak i zwierząt.

Veterinary Medicine • Vol 106, No 1, January 2011, p. 29

Opracowanie:

Avi Blake, DVM

Eudora, Kan.

Na podstawie:

Brown PA, Bodles-Brakhop AM, Pope MA, et al. Gene therapy by electroporation for the treatment of chronic renal failure in companion animals. BMC Biotechnol 2009;9:4.