Czy test na oznaczanie wolnej T₄ (tyroksyny) jest gatunkowo swoisty? Pracuję w zoo. Do tej pory wydawało mi się, że jest on gatunkowo swoisty i nie może być wykorzystywany u innych zwierząt. Zainteresowałam się tym zagadnieniem, ponieważ zaobserwowaliśmy, że niektóre psowate [tj. przedstawiciele wilka meksykańskiego (Canis lupus baileyi) i wilka grzywiastego (Chrysocyon brachyuris)] mają niskie stężenie całkowitej T₄. Część z nich wykazuje objawy kliniczne charakterystyczne dla niedoczynności tarczycy, pozostałe osobniki są klinicznie zdrowe. Aby zawęzić liczbę chorób, które należy wziąć pod uwagę w diagnostyce różnicowej, wykonałam różne badania dodatkowe (m.in. biopsję skóry). Czy u wilków i innych gatunków można oznaczać wolną T₄?

Hormony tarczycy – trójjodotyronina (T₃) i tyroksyna (T₄) – wiążą się w wysokim stopniu z białkami osocza – globuliną wiążącą tyroksynę, albuminą, a także prealbuminą. Tylko niezwiązana (wolna) postać hormonu (w przypadku T₄ mniej więcej 0,03%) wykazuje aktywność biologiczną i poprzez ujemne sprzężenie zwrotne reguluje czynność tarczycy. Pomiar stężenia całkowitej T₄ w surowicy jest swoistym i czułym wskaźnikiem, poddającym ocenie czynność tarczycy tylko u pacjentów bez pierwotnych chorób bądź zaburzeń ogólnoustrojowych, które mają wpływ na białka osocza. Podczas gdy zmiana stężenia białek osocza albo ich zdolności wiążących może istotnie zmienić stężenie całkowitej T₄, stężenie wolnej T₄ (fT₄) właściwie nie ulega zmianie. Z tego względu, aby precyzyjnie określić stan hormonalny pacjenta, niezbędne jest oznaczenie wolnej T₄ (oznaczenie tylko całkowitej T₄ może być mylące). Jednocześnie można także wykonać pomiar stężenia hormonu tyreotropowego (TSH).

Stężenie wolnej T₄ można oznaczyć za pomocą metody dializy równoważnej (ekwilibracyjnej) lub metody ultrafiltracji. W obu technikach z krwi usuwane jest białko łącznie ze związaną z nim frakcją T₄. W próbce pozostaje tylko niewielka ilość niezwiązanej (wolnej) T₄. Jej stężenie jest następnie oznaczane czułym testem.

Wracając do pytania, nie znalazłem żadnych informacji na temat wartości referencyjnych stężenia całkowitej i wolnej T₄ dla wilków. Ponieważ tyroksyna jest najprawdopodobniej identyczna u wszystkich zwierząt, istnieje możliwość jej oznaczania u wilków. Metoda dializy używana do pomiaru wolnej T₄ również nie ulega modyfikacji w zależności od gatunku, więc powinna znaleźć zastosowanie w przypadku różnych zwierząt. Jedynym problemem w odniesieniu do obu testów jest ustalenie wartości referencyjnych dla tych gatunków psowatych. Dopóki nie będą dla nich dostępne wartości referencyjne, powinniśmy wykorzystywać wartości określone dla psa domowego.

Veterinary Medicine • Vol 106, No 1, January 2011, p. 8

David S. Bruyette, DVM, DACVIM

VCA West Los Angeles Animal Hospital, 1818 S. Sepulveda Blvd., West Los Angeles, CA 90025

Veterinary Diagnostic Investigation and Consultation, 26205 Fairside Road, Malibu, CA 90256