Zauważyłam, że u pacjentów poddanych zabiegowi usuwania kamienia nazębnego zwykle po 6 miesiącach od czyszczenia na zębach znowu nabudowuje się żółtawa płytka. Z łatwością mogę rozpoznać, który pacjent miał w przeszłości usuwany kamień. Przypuszczałam, że nasz ultradźwiękowy skaler pozostawia mikrootarcia na zębach, które nie są usuwane w trakcie polerowania. Zaczęłam więc poświęcać dużo więcej czasu na polerowanie, ale to nie pomogło. Co może być przyczyną problemu?
Takie pytanie zadaje sobie wielu lekarzy weterynarii. W pani opisie brakuje kluczowej informacji, tzn. w jaki sposób właściciele dbają o stan zębów swoich psów przez te 6 miesięcy. Zwykle nie wykonują oni u nich żadnych zabiegów higienicznych jamy ustnej. Proszę sobie wyobrazić, co by się stało z naszymi zębami, gdybyśmy w ogóle ich nie szczotkowali, a dentystę odwiedzali dwa razy w roku! Codzienna higiena jamy ustnej psa zapobiegłaby ciągłemu nabudowywaniu się kamienia nazębnego.
Brak polerowania lub nieprawidłowe polerowanie są często uważane za przyczynę nadmiernego i szybkiego nabudowywania się płytki i kamienia nazębnego. Nie sądzę, by miało to znaczenie w tym przypadku, szczególnie że poświęcanie większej uwagi polerowaniu nie przyniosło efektu. Myślę, że pacjentami, którzy trafiają do pani na zabieg czyszczenia zębów, są psy najbardziej tego potrzebujące, mające tendencję do nabudowywania się kamienia nazębnego. To może być przyczyną mylnych wniosków. Celem domowych zabiegów higieny jamy ustnej jest usuwanie płytki nazębnej i opóźnienie gromadzenia się kamienia na powierzchni zębów. Bakterie odpowiedzialne za powstawanie płytki nazębnej kolonizują ząb w 24-36 godzin po czyszczeniu. A więc już po kilku dniach od profesjonalnego zabiegu usuwania kamienia nazębnego dochodzi do nagromadzenia się bakterii, które powodują odbarwienie zęba, zapalenie ozębnej oraz doprowadzają do choroby.
Zalecenie codziennego szczotkowania zębów psa jest najlepszym sposobem na utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej pacjenta. Szczotkowanie zębów raz w tygodniu lub nawet co trzy dni nie wystarcza. Niezbędne jest codzienne szczotkowanie.
Szczoteczka do zębów dla psa musi być miękka. Z mojego doświadczenia wynika, że świetnie nadają się do tego celu szczoteczki elektryczne. Większość psów jest w stanie zaakceptować dźwięk pracującej szczoteczki. Dobrym rozwiązaniem są również szczoteczki dla dzieci o miękkim włosiu. Tradycyjna szczoteczka przeznaczona dla psów, o długiej rączce i podwójnym zakończeniu, może być kłopotliwa u małych psów, ale dobrze sprawdza się u psów dużych i dolichocefalicznych. Pasta do zębów nadaje smak, przez co ułatwia akceptację szczoteczki. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za usunięcie płytki jest mechaniczne działanie szczoteczki. Przeciwwskazane jest używanie past do zębów dla ludzi, ze względu na zawartość fluoru, który nie powinien zostać połknięty przez zwierzę. Należy nauczyć właściciela, w jaki sposób powinien szczotkować zęby swojego psa.
Wykazano, że kilka karm komercyjnych sprzyja profilaktyce zdrowia ozębnej, w porównaniu ze zwykłymi suchymi karmami. Karmy te znacznie obniżają wskaźnik tworzenia się płytki, kamienia nazębnego oraz zapalenia dziąseł. Cząstki pokarmu mają odpowiednią strukturę, dzięki czemu mechanicznie czyszczą zęby, lub są chemicznie powleczone polifosforanami. Powłoczka polifosforanowa wiąże i chelatuje związki mineralne w ślinie, przez co stają się niedostępne dla rozwijającego się kamienia. Dlatego też karmy o odpowiedniej strukturze cząstek pokarmu mogą zredukować zarówno płytkę, jak i kamień nazębny, natomiast karmy z chemiczną powłoczką są skuteczne jedynie przeciwko kamieniowi nazębnemu.
Przysmaki do gryzienia, np. sprasowana skóra, są również pomocne w usuwaniu płytki i kamienia nazębnego u psów. Działanie to jest wzmocnione w produktach powleczonych związkami chemicznymi sekwestrującymi wapń, np. heksametafosforanem sodu. Skuteczność przysmaków do gryzienia, które uzyskały akceptację Veterinary Oral Health Council (COHC), została udowodniona. Niektóre zabawki do gryzienia są przeciwwskazane, ponieważ mogą doprowadzić do złamania zębów. Nylonowe kości, kopyta wołowe i prawdziwe kości są zbyt twarde i często powodują złamanie zębów łamaczy u psów.
Veterinary Medicine • Vol 106, No 2, February 2011, p. 66
Daniel T. Carmichael, DVM, DAVDC
Veterinary Medical Center, 75 Sunrise Highway, West Islip, NY 11795
