Wczesne rozpoznanie tych nowotworów, których wzrost jest w większości przypadków ograniczony do jamy nosowej i sąsiadujących z nią tkanek, jest trudne, ale istotne, gdyż poprawia rokowanie dla pacjenta. Ostatnie postępy w dziedzinie radioterapii także mogą przyczynić się do lepszych wyników leczenia psów i kotów z nowotworami jamy nosowej.

Pierwotne nowotwory jamy nosowej stanowią mniej więcej 1-2% wszystkich nowotworów występujących u psów.^1,2 Około 80% z nich wykazuje histologiczne cechy złośliwości.¹ U psów nowotwory jamy nosowej są guzami miejscowo złośliwymi, często cechuje je ekspansywny wzrost do wnętrza przewodów nosowych, zatok czołowych i jamy czaszki. W czasie pierwszej wizyty u lekarza rzadko jednak stwierdza się obecność przerzutów odległych w płucach lub okolicznych węzłach chłonnych.^3,4

Raki występują częściej niż mięsaki – stanowią 60-78% wszystkich nowotworów jamy nosowej u psów.^1,3-5 W pięciu opracowaniach analizujących 711 przypadków guzów jamy nosowej u psów najczęściej stwierdzanym typem histologicznym nowotworu był gruczolakorak (45%), a następnie rak płaskonabłonkowy (20%), chrzęstniakomięsak (14%), rak niezróżnicowany lub anaplastyczny (11%) i rak nieokreślony (10%).^1,3,4,6,7

U kotów nowotwory jamy nosowej są rzadziej rozpoznawane niż u psów, niemniej jednak ich zachowanie biologiczne u obu gatunków jest zbliżone. Guzy jamy nosowej u kotów także są miejscowo złośliwe i rzadko dają przerzuty.¹ Najczęściej stwierdzanymi typami nowotworów jamy nosowej u kotów są chłoniaki i raki (gruczolakorak, rak płaskonabłonkowy).^1,8-10

Do innych, rzadziej diagnozowanych nowotworów jamy nosowej u psów i kotów należą: włókniakomięsak, guz z komórek tucznych, zakaźny guz weneryczny, naczyniak krwionośny mięsakowy, rak neuroendokrynny (nerwiak węchowy zarodkowy), złośliwy nowotwór osłonek nerwów obwodowych, histiocytoma włóknista, mięśniak poprzecznie prążkowany mięsakowy, mięśniak gładkokomórkowy mięsakowy i czerniak.^1,3,4 W jamie nosowej mogą się również rozwinąć łagodne nowotwory, w tym polipy nosa i włókniaki, ich omówienie nie wchodzi jednak w zakres niniejszego artykułu.

Charakterystyka pacjentów

Wiek

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych nowotworów pojawiających się przede wszystkim u pacjentów geriatrycznych, guzy jamy nosowej występują głównie u psów i kotów w średnim lub starszym wieku. Istniejące dane wskazują, że średni wiek, w którym zwierzęta zapadają na raka jamy nosowej, to 9 lub 10 lat, podczas gdy mięsaki jamy nosowej rozwijają się u nieco młodszych osobników (7 lub 8 lat).^3,4,9,11-16