Onkologia
Nowotwory jamy nosowej u psów i kotów
Zachary L. Neumann, Timothy M. Fan, Jayme Looper
Wczesne rozpoznanie tych nowotworów, których wzrost jest w większości przypadków ograniczony do jamy nosowej i sąsiadujących z nią tkanek, jest trudne, ale istotne, gdyż poprawia rokowanie dla pacjenta. Ostatnie postępy w dziedzinie radioterapii także mogą przyczynić się do lepszych wyników leczenia psów i kotów z nowotworami jamy nosowej.
Pierwotne nowotwory jamy nosowej stanowią mniej więcej 1-2% wszystkich nowotworów występujących u psów.1,2 Około 80% z nich wykazuje histologiczne cechy złośliwości.1 U psów nowotwory jamy nosowej są guzami miejscowo złośliwymi, często cechuje je ekspansywny wzrost do wnętrza przewodów nosowych, zatok czołowych i jamy czaszki. W czasie pierwszej wizyty u lekarza rzadko jednak stwierdza się obecność przerzutów odległych w płucach lub okolicznych węzłach chłonnych.3,4
Raki występują częściej niż mięsaki – stanowią 60-78% wszystkich nowotworów jamy nosowej u psów.1,3-5 W pięciu opracowaniach analizujących 711 przypadków guzów jamy nosowej u psów najczęściej stwierdzanym typem histologicznym nowotworu był gruczolakorak (45%), a następnie rak płaskonabłonkowy (20%), chrzęstniakomięsak (14%), rak niezróżnicowany lub anaplastyczny (11%) i rak nieokreślony (10%).1,3,4,6,7
U kotów nowotwory jamy nosowej są rzadziej rozpoznawane niż u psów, niemniej jednak ich zachowanie biologiczne u obu gatunków jest zbliżone. Guzy jamy nosowej u kotów także są miejscowo złośliwe i rzadko dają przerzuty.1 Najczęściej stwierdzanymi typami nowotworów jamy nosowej u kotów są chłoniaki i raki (gruczolakorak, rak płaskonabłonkowy).1,8-10
Do innych, rzadziej diagnozowanych nowotworów jamy nosowej u psów i kotów należą: włókniakomięsak, guz z komórek tucznych, zakaźny guz weneryczny, naczyniak krwionośny mięsakowy, rak neuroendokrynny (nerwiak węchowy zarodkowy), złośliwy nowotwór osłonek nerwów obwodowych, histiocytoma włóknista, mięśniak poprzecznie prążkowany mięsakowy, mięśniak gładkokomórkowy mięsakowy i czerniak.1,3,4 W jamie nosowej mogą się również rozwinąć łagodne nowotwory, w tym polipy nosa i włókniaki, ich omówienie nie wchodzi jednak w zakres niniejszego artykułu.
Charakterystyka pacjentów
Wiek
Podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych nowotworów pojawiających się przede wszystkim u pacjentów geriatrycznych, guzy jamy nosowej występują głównie u psów i kotów w średnim lub starszym wieku. Istniejące dane wskazują, że średni wiek, w którym zwierzęta zapadają na raka jamy nosowej, to 9 lub 10 lat, podczas gdy mięsaki jamy nosowej rozwijają się u nieco młodszych osobników (7 lub 8 lat).3,4,9,11-16