Zapalenie błony śluzowej macicy (endometritis) jest jedną z częściej występujących chorób tego narządu. Wyróżnia się dwie podstawowe postacie, a mianowicie ostre poporodowe zapalenie (endometritis puerperalis acuta) oraz zapalenie przewlekłe, które może przebiegać w różnych stopniach nasilenia, określanych wspólnym mianem zespołu EPC (ang. endometritis-pyometra complex). Najbardziej zaawansowana postać choroby wiąże się z gromadzeniem się ropnego wysięku w jamie macicy i nazywana jest ropomaciczem (pyometra).

Zapalenie błony śluzowej macicy prowadzi do niepłodności, a ropomacicze w nieleczonych przypadkach kończy się wyniszczeniem pacjenta i jego śmiercią. Problem jest stale aktualny, stąd dotyczące go artykuły w ramach sympozjum poświęconego ropomaciczu u psów zasługują na pełną uwagę. W pierwszym z nich autorzy przedstawiają patogenezę ropomacicza u suk oraz metody diagnostyczne służące rozpoznawaniu choroby. Wśród czynników usposabiających istotną rolę odgrywa wiek zwierzęcia. Chociaż choroba sporadycznie bywa stwierdzana u młodych lub bardzo młodych samic, to jednak zdecydowana większość pacjentów to zwierzęta powyżej 5. roku życia. Wymienia się pewną predylekcję rasową, w praktyce klinicznej jednak stosunkowo często spotyka się tę chorobę także u mieszańców, co skłania do uznania występowania ropomacicza w obrębie całego gatunku.

W patogenezie podstawową rolę odgrywają hormony steroidowe. W fazie przedrujowej (prooestrus) wysokie stężenie estradiolu, wydzielanego przez wzrastające pęcherzyki jajnikowe, stymuluje rozrost, przekrwienie i obrzęk endometrium oraz zwiotczenie i rozwarcie szyjki macicy. Jednocześnie estrogeny biorą udział w przygotowaniu błony śluzowej macicy na działanie progesteronu przez wzrost liczby receptorów progesteronowych. W rui rozpoczyna się wydzielanie progesteronu przez komórki luteinowe ściany pęcherzyków, a po owulacji jest ono kontynuowane przez ciałka żółte, zaś stężenie hormonu we krwi rośnie do około miesiąca, po czym powoli obniża się. Progesteron stymuluje rozrost i wydzielniczość gruczołów błony śluzowej macicy, obniża też kurczliwość macicy i powoduje zamknięcie kanału szyjki. Bakterie, które wniknęły do jamy macicy od strony pochwy w czasie gdy szyjka pozostawała otwarta (prooestrus/ /oestrus), o ile nie zostały wydalone bądź sfagocytowane, mają podczas fazy progesteronowej (dioestrus) dobre warunki do przetrwania i namnażania się. Zatem sprawność naturalnych mechanizmów obronnych warunkuje zdrowie, podczas gdy ich upośledzenie sprzyja zachorowaniu.