Zespół przedsionkowy sam w sobie nie jest chorobą, ale zespołem objawów neurologicznych powstałych na skutek zaburzenia czynności ośrodkowego lub obwodowego układu przedsionkowego.

Przeprowadzenie badania neurologicznego pozwala stwierdzić, czy uszkodzenie układu przedsionkowego umiejscowione jest w jego części ośrodkowej, czy obwodowej.¹ Rozróżnienie to jest istotne, gdyż rozpoznanie różnicowe, postępowanie, leczenie i rokowanie różnią się u pacjentów z uszkodzeniem obwodowej i ośrodkowej części narządu przedsionkowego. Artykuł ten opisuje, jak ocenić, czy zespół przedsionkowy jest związany z uszkodzeniem ucha wewnętrznego, czy mózgu, a następnie – w jaki sposób określić jego przyczynę bezpośrednią i wdrożyć właściwe leczenie.

Budowa obwodowego i ośrodkowego narządu przedsionkowego

Układ przedsionkowy odpowiada za utrzymanie równowagi oraz koordynuje pozycję głowy, oczu, szyi i kończyn w przestrzeni.

Część obwodowa narządu przedsionkowego każdego ucha wewnętrznego jest zbudowana z trzech przewodów półkolistych, łagiewki i woreczka oraz nerwu przedsionkowo-ślimakowego [nerwu czaszkowego (NC) VIII].² Ucho wewnętrzne znajduje się w części skalistej kości skroniowej (ryc. 1).

Na część ośrodkową narządu przedsionkowego składa się natomiast osiem jąder przedsionkowych położonych w pniu mózgu (cztery po każdej stronie ciała), dwa brzuszne konary móżdżku oraz płat kłaczkowo-grudkowy móżdżku (ryc. 2).²

Jądra przedsionkowe, za pośrednictwem pęczka podłużnego przyśrodkowego i NC II, IV i VI, tworzą połączenia z móżdżkiem, przeciwstronnymi jądrami przedsionkowymi, tworem siatkowatym pnia mózgu, rdzeniem kręgowym, mózgiem oraz mięśniami gałki ocznej.¹

Wskazówki z wywiadu i opisu pacjenta

Chociaż należy to do rzadkości, szczenięta mogą cierpieć na dziedziczne zaburzenia obwodowego lub ośrodkowego narządu przedsionkowego.^3,4 Upośledzenie czynności przedsionkowej wywołane chorobą nowotworową występuje częściej u starszych psów, jednak np. guz neuroektodermalny może je wywoływać również u młodych zwierząt tego gatunku.

Objawy przedsionkowe często pojawiają się nagle, niezależnie od miejsca uszkodzenia. Jeśli jako przyczynę ich wystąpienia podejrzewa się zatrucie metronidazolem, wówczas potwierdzenie rozpoznania stanowi informacja z wywiadu o uprzednim leczeniu t...

Czy jest to zaburzenie części obwodowej, czy ośrodkowej układu przedsionkowego?

Po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu i wykonaniu badania klinicznego należy przejść do pełnego badania neurologicznego, które pozwoli ustalić, czy uszkodzenie narządu przedsionkowego dotyczy jego części obwodowej, czy ośrodkowej. W tabeli 1 pr...