Dermatologia
Quiz
Kotka z rozległą zmianą w okolicy nosa
Katarzyna Purzycka, Dominika Łukasz
Właściciele tej 16-letniej sterylizowanej kotki postanowili zgłosić się do lecznicy, kiedy zmiana na nosie zwierzęcia, rozwijająca się już od kilku miesięcy, zaczęła ulegać rozpadowi, wydzielając bardzo nieprzyjemny zapach (ryc. 1). Wykonano badanie histopatologiczne wycinka zmiany (ryc. 2 i 3).
Co jest najbardziej prawdopodobnym rozpoznaniem w tym przypadku?
a) wrzód eozynofilowy
b) rak płaskonabłonkowy rogowaciejący
c) zakażenie Alternaria spp.
Odpowiedź
Prawidłowa odpowiedź to b) rak płaskonabłonkowy rogowaciejący. Rak płaskonabłonkowy nosa jest złośliwym nowotworem pochodzącym z nabłonka rogowaciejącego. U kotów stanowi 70% wszystkich rozpoznawanych nowotworów tej okolicy.1 Dotyczy kotów na całym świecie. Jak dotąd przyczyna powstawania nowotworu jest nieznana, określono jednak czynniki ryzyka, takie jak obecność wrzodu eozynofilowego, biała sierść, działanie promieni ultrafioletowych.
U kotów ten rodzaj raka rozwija się najczęściej w okolicy nosa, powiek oraz małżowin usznych. Klinicznie przybiera postać rozrostową, powodując brodawkowaty bądź kalafiorowaty wygląd tkanek. Niekiedy obserwuje się wrzodziejące zmiany otoczone tkankami formującymi rodzaj wału. W obydwu przypadkach często dochodzi do nadkażeń, co skutkuje przewlekłym procesem zapalnym.2 Należy mieć ten fakt na uwadze, ponieważ rozpoznanie ustalane jest na podstawie wyników badania histopatologicznego wycinka zmiany.3 Przed pobraniem materiału do analizy zaleca się więc kilkudniowe wyciszenie procesu zapalnego.
Nowotwór nacieka otaczające tkanki, ale rzadko daje przerzuty, zanim kot zostaje poddany eutanazji.4 Objawy kliniczne obejmują kichanie, krwisty lub ropno-krwisty wyciek z nosa. W zaawansowanych procesach może dochodzić do duszności, zaleca się wówczas trwałą tracheostomię. Nierzadko u kotów obserwuje się całkowitą utratę apetytu.3
Leczenie obejmuje między innymi chirurgiczne usunięcie zmiany nowotworowej. Końcowy efekt kosmetyczny uzależniony jest od rozległości procesu nowotworzenia oraz umiejętności chirurga.5 Inną możliwość stanowi radioterapia, szczególnie przy nowotworach niewielkich rozmiarów. Chemioterapia obejmuje dotkankowe podanie karboplatyny. Cytostatyki stosowane ogólnie przynoszą słabe efekty. Krioterapia w przypadku opisywanego nowotworu nie daje pożądanych rezultatów.2
W diagnostyce różnicowej zmian rozrostowych w okolicy nosa z owrzodzeniami i uszkodzeniem okolicznych tkanek należy uwzględnić zakażenie Alternaria spp. oraz ziarniniaka eozynofilowego.3