Ból neuropatyczny może dotyczyć o wiele większej populacji zwierząt, niż dotychczas sądzono.

Ból neuropatyczny powstaje w sytuacji gdy coś bardzo złego stanie się z prawidłowymi, ochronnymi mechanizmami nocycepcji i przewodnictwa bólu. Międzynarodowe Stowarzyszenie Badań nad Bólem (ang. The International Association for the Study of Pain) definiuje ból neuropatyczny jako „ból wywołany uszkodzeniem lub chorobą somatosensorycznego układu nerwowego”.¹

Prostą częścią tej definicji jest „uszkodzenie”, ponieważ można uzyskać informację z wywiadu o przebytym urazie lub zabiegu chirurgicznym (np. naruszenie pni nerwów w czasie amputacji) albo potwierdzić je metodami diagnostyki obrazowej (np. nowotwór bądź przepuklina krążka międzykręgowego).

O wiele trudniejszą część powyższego terminu stanowi „choroba”. Cechy obwodowej i ośrodkowej nadwrażliwości w bólu neuropatycznym obejmują zmiany biochemiczne i mikroanatomiczne niemożliwe do wykrycia jakimikolwiek standardowo używanymi narzędziami diagnostyki obrazowej.

„Zawiesina sensytyzująca”

Długotrwałe lub intensywne przewodzenie bodźców bólowych oraz uszkodzenie nerwów obwodowych w znaczący sposób zmieniają dynamikę procesu bólowego i powodują, że fizjologiczny mechanizm ochronny staje się reakcją niepożądaną. Stała lub nasilająca się obecność mediatorów zapalnych i substancji biologicznie czynnych w obszarze obwodowym prowadzi do powstania tak zwanej „zawiesiny sensytyzującej” (ang. sensitizing soup), powodującej nieustanne pobudzanie bólowych receptorów wstępujących. Przy założeniu, że dochodzi do bezpośredniego uszkodzenia nerwu, należy liczyć się z rozpętaniem istnego tsunami wśród neuropeptydów pobudzających w dogrzbietowych rogach rdzenia kręgowego.

Dochodzi wówczas do otwarcia kanałów wapniowych, w normalnych warunkach selektywnie aktywowanych przez kwas N-metylo-D-asparaginianowy. Prowadzi to do napływu wapnia do interneuronów postsynaptycznych i uruchomienia kaskady mechanizmów sygnalizacyjnych, w skład których wchodzą między innymi receptory dla kinazy białkowej C, tlenku azotu, substancji P, neurokininy (NK-1), peptydu związanego z genem kalcytoniny. Nawiasem mówiąc, wiele wskazuje na to, że ekspresja receptora NK-1 przyczynia się także do występowania przeczulicy wywołanej opioidami i rozwoju tolerancji.² W opisanej powyżej sytuacji interneuron nie tylko ulega depolaryzacji, ale w wyniku wywołanej zmiany fenotypowej jego potencjał spoczynkowy może już nie zostać przywrócony. Ekspresje genów c-fos, c-jun i Krox-24 prowadzą do transkrypcji nowych (prawdopodobnie wadliwych) białek, które z kolei przyczyniają się do powstania trwałych zmian w mikrostrukturze komórki nerwowej.