Mimo że ostateczne rozpoznanie tej śmiertelnej choroby zakaźnej jest trudne, wykonanie licznych badań diagnostycznych pozwala na wykluczenie innych chorób. Takie postępowanie umożliwia stworzenie względnie pełnego obrazu klinicznego, sugerującego zakaźne zapalenie otrzewnej u kociego pacjenta.

Zakaźne zapalenie otrzewnej kotów (feline infectious peritonitis – FIP) jest jedną z głównych zakaźnych przyczyn śmiertelności młodych kotów.¹ W artykule opisano objawy kliniczne oraz sposoby rozpoznawania i leczenia tego złożonego procesu chorobowego.

Opis choroby

Jak to się wszystko zaczyna

Koci koronawirus jest wirusem o pojedynczej nici RNA, występującym endemicznie w wielu gospodarstwach domowych utrzymujących kilka kotów, schroniskach dla zwierząt oraz w licznych hodowlach kotów.² Szeroko rozpowszechniony biotyp jelitowy wirusa namnaża się u kotów w enterocytach, wywołując łagodną, samoograniczającą się biegunkę. Przez kilka miesięcy od zakażenia wirus może być wydalany z kałem i na drodze pokarmowej zakażać inne osobniki. Koronawirusy te utrzymują się w środowisku zewnętrznym przez kilka tygodni. Do ich przenoszenia może dochodzić w czasie wzajemnego wylizywania się zwierząt, za pośrednictwem wspólnych kuwet, misek lub innych przedmiotów skażonych wirusem. Młode koty są bardziej wrażliwe na zakażenie od osobników dorosłych.²

W obrębie genomu kociego koronawirusa dochodzi stale do mutacji genowych na drodze substytucji (zamiany), delecji (wypadnięcia) lub rekombinacji nukleotydów.³ Niektóre mutacje mogą prowadzić do powstania zjadliwego biotypu, który jest zdolny do namnażania się w monocytach i makrofagach. Taka zmutowana postać, opisywana jako wirus FIP lub wirus „fipogenny”, wywołuje śmiertelną chorobę przebiegającą w postaci uogólnionego stanu zapalnego. Chociaż szacunki nie są zgodne, uznaje się, że do FIP dochodzi u mniej niż 10% osobników zakażonych kocim koronawirusem.² Nie do końca wiadomo, dlaczego u jednych kotów choroba rozwija się, a u innych nie.² Wydaje się, że predysponowane są zwierzęta rasowe, ale w różnych krajach stwierdza się odmienną liczebność przypadków choroby wśród przedstawicieli poszczególnych ras kotów.²

Istotną rolę w pojawieniu się choroby odgrywa stan układu odpornościowego zakażonych zwierząt. Prawdopodobieństwo wystąpienia klinicznej postaci choroby jest mniejsze u tych osobników, u których szybko dochodzi do powstania silnej swoistej odpowiedzi immunologicznej typu komórkowego.²