Artykuł wiodący
Interpretacja wyników badania aktywności enzymów wątrobowych i testów czynnościowych wątroby
Brigitte B. McAtee, Jonathan A. Lidbury
Choroby wątroby i dróg żółciowych sa ważną przyczyną zachorowalności oraz śmiertelności psów i kotów, a dla lekarza weterynarii mogą stanowić prawdziwe wyzwanie diagnostyczne.
Istnieją dwa główne powody trudności diagnostycznych w tych chorobach. Po pierwsze, pacjenci bywają bardzo różni, ponieważ do choroby wątroby i upośledzenia czynności tego narządu może dochodzić u psów i kotów w każdym wieku, niezależnie od płci lub rasy (patrz „Przypadki kliniczne”). Niemniej jednak charakterystyka pacjenta może czasem stanowić istotną wskazówkę, gdyż niektóre rasy wykazują skłonność do konkretnych chorób, na przykład labradory są predysponowane do zapalenia wątroby spowodowanego spichrzaniem miedzi. Po drugie, u małych zwierząt często obserwuje się podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych, nie jest to jednak jednoznacznym wskaźnikiem pierwotnej choroby wątroby. Niemniej we wczesnych stadiach chorób wątroby, na przykład jej przewlekłego zapalenia, zwierzęta mogą nie wykazywać żadnych objawów klinicznych bądź też mogą być one słabo wyrażone i nieswoiste, takie jak brak łaknienia lub zmniejszona reaktywność na bodźce. U takich pacjentów podwyższona aktywność enzymów wątrobowych może być pierwszym sygnałem alarmowym.
Objawy bardziej swoiste dla chorób wątroby, na przykład żółtaczka, wodobrzusze, obrzęki, wielomocz/wzmożone pragnienie oraz encefalopatia wątrobowa, zwykle pojawiają się na późniejszym etapie rozwoju choroby, kiedy nierzadko jest już zbyt późno, aby zapobiec jej dalszemu postępowaniu. Z tego względu wczesne rozpoznawanie choroby wątroby często opiera się właśnie na wynikach badania biochemicznego surowicy, które mogą być wskazaniem do wykonania badań dodatkowych, w tym testów czynnościowych wątroby. W niniejszym artykule omówione zostały zarówno zasady interpretacji wyników oznaczenia aktywności enzymów wątrobowych i prób czynnościowych wątroby, jak i ograniczenia powyższych metod diagnostycznych.
Wprowadzenie
Wątroba pełni wiele ważnych funkcji metabolicznych (patrz ramka „Funkcje metaboliczne wątroby”). Z uwagi na to, jak bardzo są one zróżnicowane, niewydolność tego narządu może mieć bardzo różne następstwa i mogą jej towarzyszyć liczne zmiany w wynikach badań laboratoryjnych.
Większość krwi dopływającej do wątroby (75%) dostarczana jest przez system żyły wrotnej, który odbiera ją z narządów jamy brzusznej, takich jak przewód pokarmowy, śledziona oraz trzustka.1,2 Oznacza to, że choroby trzustki lub przewodu pokarmowego mogą wtórnie oddziaływać na wątrobę. Ponadto wątroba metabolizuje i(lub) wydala liczne substancje egzogenne (takie jak leki i toksyny), które również mogą powodować wtórne uszkodzenie tego narządu.
