Wczesne rozpoznanie zespołu uogólnionej reakcji zapalnej (SIRS – systemic inflammatory response syndrome) i sepsy jest niezbędne, aby zwiększyć szanse przeżycia pacjenta. Szybko podjęte leczenie umożliwia z kolei ograniczenie niedokrwienia tkanek, uszkodzenia komórek i narządów wewnętrznych.

W pierwszej części tego artykułu, zatytułowanej: „Zespół uogólnionej reakcji zapalnej i sepsa. Cz. I. Rozpoznanie” (WpD, wrzesień 2018), omówiono zagadnienia wczesnego rozpoznawania sepsy. W tej części przedstawiono natomiast zasady stabilizacji stanu pacjenta i wytyczne dotyczące leczenia, a w szczególności:

• wczesne leczenie podtrzymujące czynność układu krążenia
• prawidłowy dobór antybiotyków
• metody terapii podtrzymującej z uwzględnieniem wartości docelowych wybranych parametrów.

Stabilizacja stanu pacjenta za pomocą płynoterapii

U pacjentów z SIRS i sepsą często dochodzi do upośledzenia procesu dostarczania tlenu do tkanek. Ustabilizowanie czynności układu sercowo-naczyniowego pomaga usprawnić ukrwienie tkanek i ogranicza dalsze uszkodzenia związane z ich niedokrwieniem.

Wstępna intensywna płynoterapia jest kluczowa dla zwiększenia pojemności minutowej serca, duże znaczenie ma jednak również to, aby indywidualnie określać zapotrzebowanie konkretnego pacjenta na płyny. Takie postępowanie pozwala bowiem uniknąć szkodliwych skutków przeciążenia łożyska naczyniowego zbyt dużą objętością płynów. W resuscytacji płynami i leczeniu podtrzymującym pacjentów z SIRS/sepsą można wykorzystywać jeden lub więcej z wymienionych poniżej rodzajów płynów infuzyjnych:

• krystaloidy izotoniczne
• krystaloidy hipertoniczne
• koloidy syntetyczne
• krew i produkty krwiopochodne.

Krystaloidy izotoniczne

Izotoniczne roztwory krystaloidowe stanowią fundament resuscytacji płynami i leczenia podtrzymującego pacjentów z SIRS/sepsą.

Najbezpieczniejszy sposób podawania tych płynów pacjentom znajdującym się w zaawansowanej fazie wstrząsu krążeniowego (niekardiogennego) polega na:

1. Podawaniu i powtarzaniu małych bolusów o objętości od 10 do 20 ml/kg.

2. Następnie dokładnej obserwacji reakcji pacjenta na każdy bolus płynów.

U zdrowych zwierząt około 30% podanej objętości krystaloidu izotonicznego po upływie 30 minut pozostaje w łożysku naczyniowym, podczas gdy pozostała część przechodzi do tkanki śródmiąższowej i jest tracona przez nerki. Niemniej jednak pacjenci z SIRS/sepsą cierpią często na zespół przesiąkania włośniczek (ang. vascular leak syndrome), który może prowadzić do jeszcze większej utraty płynów z przestrzeni wewnątrznaczyniowej. Z tego względu w tej grupie pacjentów rozważna płynoterapia ma szczególnie duże znaczenie.¹