Utrzymywanie prawidłowej temperatury ciała podczas znieczulenia ogólnego u pacjenta w trakcie zabiegu chirurgicznego, a także przed nim i po jego zakończeniu polega na zachowaniu delikatnej równowagi opartej na monitorowaniu zwierzęcia na stole operacyjnym, a następnie zabezpieczeniu go przed potencjalnymi powikłaniami związanymi z procesem wybudzania. W poniższym artykule przedstawiamy mechanizmy odpowiadające za patofizjologię hipotermii oraz metody zapobiegania jej podczas zabiegu i w trakcie rekonwalescencji, poparte opisem przypadku klinicznego psa rasy yorkshire terrier poddanego znieczuleniu na potrzeby laparotomii diagnostycznej.

Rozwój hipotermii u zwierząt poddawanych znieczuleniu ogólnemu

Zastosowanie technik zapobiegających nadmiernemu wychłodzeniu organizmu wskazane jest u każdego zwierzęcia, które przebywa w stanie znieczulenia ogólnego przez czas dłuższy niż 20 minut.¹ Wynika to z faktu, że następstwem hipotermii bywa upośledzona zdolność rekonwalescencji, a także zwiększona podatność na zakażenia, co u pacjenta w stanie krytycznym może doprowadzić nawet do śmierci. Wychłodzenie organizmu utrzymuje się niekiedy również w trakcie wybudzania się zwierzęcia, co wpływa na sprawność przebiegu tego procesu i jego jakość.

Pod pojęciem hipotermii rozumiemy spadek temperatury wewnętrznej organizmu poniżej jej prawidłowego zakresu. Fizjologiczna temperatura ciała psa wynosi 37,5-39,2°C, natomiast u kota jest to 37,8-39,5°C.² Jako łagodną hipotermię definiuje się zatem wynik pomiaru oscylujący w zakresie od 37,0°C do 37,7°C, hipotermia o średnim nasileniu obejmuje temperaturę pomiędzy 35,8°C a 37,0°C, hipotermia zaawansowana występuje w przypadku temperatur w zakresie od 33,6°C do 35,8°C. O hipotermii krytycznej mówimy wówczas, gdy temperatura ciała spadnie poniżej 33,6°C.^3,4

Zasadnicze zmiany temperatury wewnętrznej ciała w czasie znieczulenia ogólnego następują w trzech fazach:

• Podczas pierwszej godziny znieczulenia notuje się nagły spadek temperatury, związany z rozszerzeniem się naczyń obwodowych i następującą wraz z nim redystrybucją ciepła.
• W ciągu kolejnych dwóch godzin obserwuje się stopniowe, stałe, wolniejsze obniżanie się temperatury ciała zwierzęcia, spowodowane zahamowaniem tempa jego metabolizmu, a zatem również produkcji ciepła, wywołane działaniem leków anestetycznych.
• Wreszcie, przez następne 3-4 godziny znieczulenia, temperatura wewnętrzna ciała pacjenta stabilizuje się i pozostaje stosunkowo niezmienna z uwagi na osiągnięcie stanu stacjonarnego w zakresie termoregulacji.