Wynik badania histopatologicznego próbki pobranej z jamy ustnej zawiera informację o zmianie złośliwej. Co teraz? Zabieg chirurgiczny? Napromienianie? Chemioterapia? Czy czekamy?

Jeżeli uda się ustalić rozpoznanie, zanim pojawią się przerzuty, złośliwe zmiany w jamie ustnej można usunąć, tak że u pacjenta pozostaną tylko niewielkie zniekształcenia części twarzowej lub nie będzie ich wcale, a zgryz będzie funkcjonalny. Niniejszy artykuł zawiera przegląd rodzajów złośliwych zmian występujących w jamie ustnej wraz z zaleceniami, co z nimi zrobić.

Najczęstsze złośliwe zmiany w jamie ustnej

Do najczęściej rozpoznawanych złośliwych zmian w jamie ustnej u psów i kotów należą:

Czerniak złośliwy. Złośliwy czerniak jest guzem miejscowo agresywnym, częstym u psów i rzadkim u kotów, w wielu przypadkach dającym przerzuty do płuc (ryc. 1a i b). Leczeniem z wyboru jest rozległe wycięcie chirurgiczne, obejmujące częściowe usunięcie żuchwy lub szczęki. Guzy mniejsze niż 2 cm mają lepsze rokowanie niż guzy większe niż 4 cm.

Istotną rolę w skutecznym leczeniu guza pierwotnego może odgrywać napromienianie. W przypadkach uznanych za nieoperacyjne lub gdy właściciel nie zgadza się na zabieg chirurgiczny daje ono największą szansę na skuteczne leczenie (70-90%). Większość wykorzystywanych schematów jest klasyfikowana jako hipofrakcjonowane, ponieważ wymagają tylko kilku zabiegów, ale każdy musi być wykonany przy użyciu wysokiej dawki lub frakcji. Oznacza to trzy lub cztery cotygodniowe frakcje wynoszące 8 grejów lub sześć cotygodniowych frakcji wynoszących 6 grejów.

Skutki niepożądane, w tym zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, przy stosowaniu schematów hipofrakcjonowanych są zazwyczaj łagodne i samoustępujące. Podobnie jak w przypadku zabiegu chirurgicznego, u pacjentów poddanych napromienianiu może dojść do miejscowego wyleczenia, ale generalnie pojawiają się przerzuty. Przeżywalność wynosi najczęściej od siedmiu do dziewięciu miesięcy.

Szczepionka na czerniaka psów Oncept Canine Melanoma Vaccine, DNA (Merial), jest podawana w stadium II i III czerniaka jamy ustnej u psów i w niektórych przypadkach może ograniczyć nawroty po usunięciu lub zredukowaniu guza pierwotnego. Docelowym antygenem szczepionki jest glikoproteina tyrozynaza, która produkuje melaninę występującą w komórkach czerniaka. Szczepionka okazuje się także skuteczna w przypadkach czerniaka amelanotycznego.

W przeprowadzonym w 2016 roku badaniu, w którym oceniano retrospektywnie skuteczność leczenia i przeżywalność 32 psów chorujących na czerniaka jamy ustnej, poddanych zabiegowi chirurgicznemu w połączeniu ze szczepieniem ksenogeniczną szczepionką D...