Lekarze weterynarii mają obecnie do dyspozycji duży wybór szczepionek, nie tylko standardowych – z inaktywowanymi lub modyfikowanymi drobnoustrojami. Większe możliwości to jednak zarazem więcej wątpliwości.

Wakcynologia była przez długi czas głównym elementem zapobiegania chorobom zakaźnym w medycynie weterynaryjnej. Początkowo podstawowymi szczepionkami stosowanymi u pacjentów weterynaryjnych były te zawierające zmodyfikowane żywe wirusy (MLV) oraz preparaty z wirusami inaktywowanymi. Później pojawiły się nowe postacie szczepionek, takie jak szczepionki podjednostkowe, co zwiększa liczbę rozwiązań dostępnych dla lekarzy weterynarii.

Większy wybór jest z pewnością dobrą rzeczą, może jednak również utrudnić podjęcie decyzji, która postać będzie najlepsza dla tego konkretnego pacjenta. Aby ułatwić przebrnięcie przez ten ciągle zmieniający się krajobraz, Laurel Gershwin, DVM, PhD, DACVM, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis, podczas konferencji Fetch dvm360 w Baltimore przedstawiła wiedzę z zakresu tradycyjnych i nowszych technologii szczepionek.

„Zrozumienie różnic między szczepionkami jest ważne” – mówi dr Gershwin, – „ponieważ musimy wiedzieć, jakiego typu odpowiedzi immunologicznej potrzebujemy. Drobnoustroje powodujące daną chorobę mogą lepiej nadawać się do wytworzenia szczepionki jednego typu w porównaniu z innymi ich rodzajami”. Dla przykładu, aby uodpornić konia przeciwko tężcowi, idealnym rozwiązaniem jest szczepionka pobudzająca reakcję przeciwciał w celu neutralizacji toksyny. Aby uodpornić przeciwko ogólnej chorobie wirusowej, najlepiej używać szczepionek, które pobudzają odpowiedź przeciwciał oraz odporność komórkową. Niezależnie od postaci szczepionki, jej podawanie powinno być związane z jak najmniejszym dyskomfortem dla pacjenta i pozbawione działań niepożądanych.

Immunologia w pigułce

Przed omówieniem postaci szczepionek dr Gershwin krótko przypomniała zagadnienie klasyfikacji czynników chorobotwórczych, mechanizmów obronnych oraz komórek układu odpornościowego.

Patogeny mogą być wewnątrzkomórkowe, zewnątrzkomórkowe oraz względnie wewnątrzkomórkowe. Te pierwsze, do których należą przede wszystkim wirusy, przemieszczają się głównie z komórki do komórki, ale spędzają również czas w naczyniach krwionośnych –...