Leki wpływające na stężenie serotoniny w organizmie są często stosowane, zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Z tego względu lekarze weterynarii muszą znać potencjalną toksyczność tych substancji u swoich pacjentów.

Serotonina, zwana także 5-hydroksytryptaminą, jest neuroprzekaźnikiem wytwarzanym w organizmie. Wpływa na wiele procesów – powoduje między innymi zwężenie naczyń krwionośnych, skurcz oskrzeli, pobudzenie perystaltyki jelit oraz zaburzenia agregacji płytek krwi.^1,2 Zmiany w stężeniu serotoniny związane są również ze zmianami nastroju, agresją, termoregulacją, snem, wymiotami i odczuwaniem bólu.² Zespół serotoninowy może być stanem zagrażającym życiu, w którym nadmierna stymulacja receptorów serotoninergicznych w układzie nerwowym prowadzi do zaburzeń świadomości, zaburzeń autonomicznych i nieprawidłowości nerwowo-mięśniowych.

U ludzi zespół serotoninowy często jest wynikiem jednoczesnego podawania dwóch leków o działaniu serotoninergicznym. W medycynie weterynaryjnej zespół serotoninowy zdarza się najczęściej po przypadkowym spożyciu przez zwierzę leków na receptę przepisanych właścicielowi.^3,4 Jednak wraz ze wzrostem świadomości na temat korzystnego wpływu leków serotoninowych w leczeniu zaburzeń psychicznych lekarze weterynarii przepisują je coraz częściej, zwłaszcza w przypadku lęku separacyjnego, zaburzeń poznawczych, oddawania moczu i kału przez koty w niewłaściwych miejscach i fobii dźwiękowej. Lekarze weterynarii muszą więc znać skutki kliniczne i przeciwwskazania związane ze stosowaniem tych leków, ponieważ można doprowadzić do zespołu serotoninowego u pacjenta.

W artykule omówiono popularne leki serotoninergiczne i ich działanie, a także leczenie i rokowanie u pacjentów z zespołem serotoninowym.

Rozpoznanie zespołu serotoninowego

Zespół serotoninowy jest zwykle rozpoznawany na podstawie historii spożycia leku serotoninergicznego i późniejszych objawów klinicznych wskazujących na przedawkowanie. Objawy zespołu serotoninowego mogą pojawić się w ciągu zaledwie godziny w przypadku przedawkowania albo nawet po kilku dniach, jeżeli wystąpiło zjawisko synergizmu/interakcji z innym lekiem. Jeśli w wywiadzie nie uzyskano informacji dotyczących spożycia leku, ale podejrzewa się zespół serotoninowy, można pobrać taki materiał jak mocz, krew i treść żołądkowa i przesłać go do laboratorium toksykologicznego. W oczekiwaniu na wyniki należy rozpocząć leczenie empiryczne.⁵

Ponieważ istnieje wiele klas leków serotoninergicznych, a kliniczne objawy toksyczności serotoniny są zróżnicowane, lekarz musi podejść do pacjenta w sposób holistyczny. Pomimo zróżnicowanego obrazu klinicznego większość pacjentów wykazuje zaburze...