Wykorzystanie konopi indyjskich w medycynie weterynaryjnej to temat cieszący się w ostatnich latach bezprecedensowym zainteresowaniem. Nawet innowacyjne rozwiązania farmaceutyczne rzadko wzbudzają tak silne zaciekawienie jak marihuana medyczna. Z perspektywy lekarza weterynarii wprowadzenie marihuany leczniczej do praktyki klinicznej wymaga dokształcenia w zakresie układu neuroprzekaźników i receptorów, których istnienia większość z nas do niedawna zupełnie nie była świadoma.

Lekarze weterynarii, którzy chcą stosować konopie w celach leczniczych i/lub doradzać właścicielom w tej kwestii muszą najpierw zrozumieć, jak działa układ endokanabinoidowy i jak związki zawarte w konopiach (fitokanabinoidy) wywierają działania fizjologiczne za pośrednictwem szlaków endogennych. Poniższy artykuł jest wstępnym omówieniem tych zagadnień.

Układ endokanabinoidowy

Układ endokanabinoidowy (ryc. 1) został odkryty w latach siedemdziesiątych XX wieku przez izraelskiego badacza Raphaela Mechoulama. Dr Mechoulam zidentyfikował nieznany wcześniej układ neuroprzekaźników i receptorów. Odkrycie to w znacznym stopniu wpływa na nasze rozumienie zasad funkcjonowania ludzkiego organizmu.

Endokanabinoidy to związki chemiczne wytwarzane w organizmie. Wiążą się one z tymi samymi receptorami co związki powstające w sposób naturalny w konopiach. Układ endokanabinoidowy to układ biologiczny złożony z neuroprzekaźników (endokanabinoidów), które wiążą się z receptorami kanabinoidowymi znajdującymi się we wszystkich obszarach ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

Główną rolą układu endokanabinoidowego jest neuromodulacja, a efekty tego działania często prowadzą do zmian w czynności fizjologicznej i zachowaniu tkanek w organizmie. Układ ten jest także wszechobecny w królestwie zwierząt. Wszystkie złożone organizmy zwierzęce mają układ endokanabinoidowy, podobnie jak wiele prymitywnych organizmów, na przykład nicienie.¹ Układ endokanabinoidowy składa się z receptorów, neuroprzekaźników i enzymów rozkładających.

Receptory

Receptory endokanabinoidowe występują we wszystkich neuronach ośrodkowego układu nerwowego (OUN), nerwach obwodowych, komórkach układu immunologicznego i wielu tkankach organizmu. Wśród receptorów układu endokanabinoidowego wyróżnia się receptory sprzężone z białkiem G (GPR), kanały jonowe bramkowane ligandem oraz receptory jądrowe.² Najpowszechniejszymi receptorami są sprzężone z GPR receptory kanabinoidowe typu 1 (CB1) i typu 2 (CB2).

Receptory CB1

CB1 to najliczniejsze z receptorów sprzężonych z białkiem obecnych w OUN. Występują również w innych tkankach, w tym w komórkach tłuszczowych, wątrobowych, tkankach układu mięśniowo-szkieletowego, przewodu pokarmowego, układu krążenia, nerwach obw...