Niedokrwistość hemolityczna na tle immunologicznym (IMHA – immune-mediated hemolytic anemia) jest jedną z najczęściej spotykanych przyczyn niedokrwistości u psów i kotów. Może dotyczyć zwierząt w każdym wieku, ale najczęściej dotyka psy i koty w średnim wieku i młode dorosłe.

Choroba może być zarówno pierwotna (niepowiązana), kiedy zaburzenie immunologiczne nie ma znanej przyczyny, jak i wtórna (powiązana), kiedy jej czynnikiem wywołującym lub przyczyną jest inna choroba.¹ W praktyce, mimo że przyczyna wtórnej IMHA często może być podejrzewana na podstawie czasowego powiązania z podaniem leku albo innym problemem, udowodnienie takiego związku jest zwykle niemożliwe. Chociaż u psów i kotów występuje zarówno pierwotna, jak i wtórna IMHA, pierwotna IMHA jest bardziej powszechna u psów, a wtórna u kotów.

Pierwotna IMHA. Chociaż nie ma oczywistej przyczyny, którą można rozpoznać, związana jest z dziedziczną predyspozycją u psów i najczęściej dotyczy ras cocker spaniel, springer spaniel i pudli.

Wtórna IMHA. Jest silnie związana z organizmami, które atakują czerwone krwinki (na przykład gatunki Babesia u psów i Mycoplasma haemofelis u kotów), a słabiej także z zakażeniem wirusem białaczki kotów, z lekami (u psów szczególnie tymi zawierającymi siarkę, a u kotów przeciwtarczycowymi), niedawnym szczepieniem lub nowotworem.¹ Podejrzenie wtórnego IMHA może również wiązać się z użądleniem przez pszczoły bądź ukąszeniem przez węże z rodziny zdradnicowatych.^2,3 W odniesieniu do wielu z tych proponowanych przyczyn związek przyczynowo-skutkowy nie został jednak definitywnie ustalony.

Patofizjologia

IMHA u psów i kotów jest chorobą zależną od przeciwciał. Jest to klasyczny przykład reakcji nadwrażliwości typu cytotoksycznego (typ II), w której przyłączenie się przeciwciała i dopełniacza do powierzchni erytrocytu prowadzi do jego hemolizy. Hemoliza może być zewnątrznaczyniowa (erytrocyty pokryte przeciwciałami są rozpoznawane i fagocytowane przez makrofagi w narządach takich jak śledziona) lub wewnątrznaczyniowa (przeciwciało i dopełniacz na powierzchni erytrocytu prowadzą do bezpośredniej lizy w krwiobiegu).

Hemoliza zewnątrznaczyniowa. Przy bardziej powszechnej hemolizie zewnątrznaczyniowej hemoglobina jest uwalniana wewnątrz makrofagów i ewentualnie metabolizowana do bilirubiny. Nadmierna produkcja bilirubiny może czasem przeciążyć drogi wątrobowo-żółciowe przemian metabolicznych, prowadząc do hiperbilirubinemii i żółtaczki (ryc. 1). Wielu pacjentów z IMHA nigdy jednak nie wykazuje klinicznie żółtaczki.