Niepożądane reakcje pokarmowe to reakcje immunologiczne (alergia pokarmowa lub nadwrażliwość) albo nieimmunologiczne (nietolerancja pokarmowa) na składniki diety. Alergia pokarmowa jest nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną wywołaną ekspozycją na konkretną substancję pokarmową.¹ Alergenami są najczęściej glikoproteiny o masie < 70 kDa.¹ Nietolerancja pokarmowa może być odpowiedzią na węglowodany, barwniki, aromaty i konserwanty.

Rozpoznanie niepożądanych reakcji pokarmowych idzie w parze z leczeniem, ponieważ potwierdzenie choroby opiera się na reakcji na terapię. Potwierdzeniem niepożądanych reakcji pokarmowych jest zmniejszenie natężenia objawów klinicznych lub ich ustąpienie, gdy zwierzę jest karmione ścisłą dietą eliminacyjną, nawrót objawów klinicznych, gdy zwierzę zostanie poddane próbie prowokacyjnej z wykorzystaniem wcześniej stosowanych składników pokarmowych (lub jakichkolwiek innych produktów podawanych doustnie) oraz ustąpienie objawów po ponownym wprowadzeniu diety eliminacyjnej.

Dieta eliminacyjno-prowokacyjna – wyzwania

Pełna diagnostyczna dieta eliminacyjno-prowokacyjna jest procesem czterofazowym (eliminacja, prowokacja, potwierdzenie i identyfikacja) i może trwać kilka miesięcy. Długość każdego etapu zależy od reakcji pacjenta na leczenie i przestrzegania zaleceń przez właściciela. Próba nie może przejść w kolejną fazę, dopóki poprzednia faza nie zostanie pomyślnie zakończona. Problemem jest to, że niektórzy klienci mogą nie chcieć przejść do następnego etapu, jeżeli stan ich pupila się poprawił.

Faza 1. – eliminacja

Ta początkowa faza obejmuje karmienie wyłącznie dietą hipoalergiczną przez okres do 12 tygodni, przy jednoczesnym monitorowaniu ustępowania objawów klinicznych. Nie dopuszcza się stosowania żadnych smakołyków, dodatków żywieniowych, past do zębów, gryzaków dentystycznych, możliwości polowania czy spożycia odpadków. Leki aromatyzowane podawane doustnie powinny zostać zastąpione środkami stosowanymi miejscowo (na przykład leki przeciwpasożytnicze). Najlepiej jest, gdy przejście na nową dietę odbywa się stopniowo, w ciągu 5-7 dni. Niektóre zwierzęta mogą jednak tolerować szybszą zmianę. Objawy żołądkowo-jelitowe ustępują zwykle w ciągu 2-3 tygodni, natomiast skórne w ciągu 4-12 tygodni.¹ Krytyczna analiza wyników wielu badań wykazała, że objawy kliniczne dotyczące skóry u ponad 80% pacjentów ulegają remisji w ciągu pięciu (psy) lub sześciu tygodni (koty), a u ponad 90% osobników do ośmiu tygodni. U mniej niż 5% pacjentów konieczne było kontynuowanie fazy 1. dłużej niż przez 13 tygodni, aby osiągnąć całkowitą remisję.²