Diagnostyka parazytologiczna stanowi istotną dyscyplinę w zakresie rozpoznawania chorób zwierząt oraz integralną część rutynowych badań wykonywanych w celu oceny stanu zdrowia tych pacjentów. Rozkwitła w XX wieku wraz z pojawieniem się tradycyjnych metod parazytologicznych (takich jak metoda flotacji Cornell-Wisconsin), które umożliwiały przedśmiertne badania próbek w celu wykrycia pasożytów. Warianty i modyfikacje tych metod do dziś pozostają podstawowymi technikami stosowanymi w większości laboratoriów parazytologicznych.

Ocena morfologiczna stadium rozwojowego pasożytów (na przykład jaja, cysty, oocysty) może często pomóc w ich identyfikacji na poziomie taksonomicznym (gatunek, rodzaj, rodzina) i jest istotna z punktu widzenia odpowiedniego leczenia i profilaktyki. W przypadku niektórych gatunków pasożytów narzędzia tradycyjnej parazytologii mają jednak pewne ograniczenia, które uniemożliwiają ustalenie ostatecznego rozpoznania.

Techniki biologii molekularnej mogą zapewnić różnicowanie diagnostyczne, tak bardzo potrzebne, a wręcz niezbędne dla podjęcia skutecznego leczenia chorób pasożytniczych. Wiele testów serologicznych i molekularnych (na przykład łańcuchowa reakcja polimerazy, ang. polimerase chain reaction, PCR) jest obecnie wykorzystywanych do wykrywania konkretnych pasożytów. Testy te są częściej stosowane w instytucjach naukowych, są jednak także oferowane przez wiele komercyjnych laboratoriów diagnostycznych.

Podstawowe techniki PCR stosowane w wykrywaniu pasożytów

Badania metodą PCR są powszechnie używane w celu ustalenia gatunku pasożyta, kiedy ostateczne rozpoznanie wyłącznie na podstawie budowy morfologicznej jest wyzwaniem (tab. 1). W parazytologii wykorzystywane są dwie podstawowe metody badań PCR – swoiste gatunkowo oraz uniwersalne.

Swoisty gatunkowo PCR

Testy swoiste gatunkowo umożliwiają dokładne oznaczenie gatunku pasożyta spośród wielu gatunków blisko spokrewnionych. W przypadku tych testów we wcześniej przeprowadzonych badaniach zidentyfikowany zostaje fragment DNA, który jest unikatowy dla danego gatunku pasożyta (powiedzmy – gatunku X). Następnie projektowane są swoiste startery w celu precyzyjnej amplifikacji (namnożenia) tego fragmentu. Dzięki tej technice sama amplifikacja DNA techniką PCR potwierdza identyfikację pasożyta jako należącego do gatunku X i nie jest już potrzebne dalsze sekwencjonowanie produktów reakcji PCR. To z kolei skraca czas badania (z reguły wyniki uzyskiwane są tego samego dnia).

Uniwersalny PCR