Odżywianie jest istotnym elementem opieki nad pacjentami w ciężkich stanach klinicznych. W zależności od stanu zdrowia pacjenta (na przykład w przypadku rozpoznania zapalenia trzustki lub parwowirozy) wczesne wdrożenie żywienia dojelitowego (enteralnego) może w znaczny sposób wpłynąć na skuteczność leczenia i pozwala zwiększyć szansę na przeżycie oraz skrócić czas hospitalizacji.^1-3

W wielu przypadkach wsparcie żywieniowe powinno zostać wdrożone tak szybko, jak to tylko możliwe. Całkowita utrata łaknienia lub jego znaczne obniżenie u niektórych psów i kotów wymagają wprowadzenia karmienia przymusowego. Ponieważ skutki niedożywienia stają się bardziej nasilone po trzech dniach, właśnie po tym czasie od momentu pojawienia się spadku apetytu u pacjenta zalecane jest zapewnienie wsparcia żywieniowego w postaci założenia sondy pokarmowej.⁴ Ta „zasada trzech dni” obejmuje również okres braku lub spadku apetytu występujący przed zgłoszeniem pacjenta na wizytę. Wprowadzenie sondy pokarmowej powinno się wziąć pod uwagę także wtedy, gdy przewiduje się, że brak apetytu u danego pacjenta może trwać jeszcze ponad 2-3 dni.

Dostępność wielu rodzajów zgłębników (sond) oraz duży wybór karm, które mogą być podawane za ich pomocą, umożliwiają pełne dopasowanie planu wsparcia żywieniowego do indywidualnych potrzeb zwierzęcia. W dalszej części artykułu opisano sześć kroków potrzebnych do ułożenia dobrego planu żywienia dojelitowego dla psich i kocich pacjentów.

1. Wybierz drogę wprowadzenia sondy i umieść ją

Mimo że artykuł ten skupia się przede wszystkim na opracowywaniu planu żywieniowego, a nie na wyborze rodzaju sondy pokarmowej lub sposobu jej umieszczenia, dobrze jest zapoznać się z podstawowymi informacjami na ten temat. Przed założeniem zgłębnika powinno się dokonać kwalifikacji pacjenta obejmującej analizę historii choroby, ocenę stanu odżywienia oraz badanie kliniczne. Ułatwi to wybór odpowiedniego rodzaju sondy.

Rodzaje sond pokarmowych (których nazwy pochodzą od drogi ich wprowadzania) obejmują: nosowo-żołądkowe, nosowo-przełykowe, przełykowe, żołądkowe i jelitowe. Każdy typ zgłębnika ma swoje zalety i wady (tab. 1). Podczas dokonywania wyboru rodzaju sondy pierwszym kryterium powinien być przewidywany czas, przez jaki będzie ona najprawdopodobniej wykorzystywana. Jeżeli zakładamy, że będzie to tylko kilka dni, a pacjent toleruje karmienie przez sondę nosowo-żołądkową lub nosowo-przełykową, dobrze byłoby wybrać właśnie jedną z nich. Jeśli pacjent będzie potrzebował zgłębnika przez dłuższy czas, a jego stan jest wystarczająco stabilny, by zastosować u niego znieczulenie ogólne, to w zależności od preferencji lekarza umieszczającego sondę najlepszym wyborem będzie stomia przełykowa (ezofagostomia) lub gastrostomia.