Pęcherzyca liściasta jest najczęstszą chorobą autoimmunologiczną skóry u psów i u kotów, a zarazem najczęstszą odmianą pęcherzycy.^1,2 W przebiegu choroby powstają przeciwciała skierowane przeciwko białkom desmosomów łączących keratynocyty, co z kolei prowadzi do utraty przylegania tych komórek (akantolizy). Wskutek akantolizy keratynocyty oddzielają się od siebie i dochodzi do utraty integralności poszczególnych warstw naskórka. W konsekwencji powstają nietrwałe krosty i/lub pęcherze, gwałtownie przekształcające się w nadżerki, strupy, łuski i wyłysienia, obejmujące skórę i/lub błony śluzowe.^1-5 U psów i kotów pęcherzyca liściasta może mieć charakter spontaniczny, rzadziej bywa związana z podawanymi lekami,^6-12 czynnikami środowiskowymi,¹³ współistniejącym grasiczakiem¹ albo chorobami autoimmunologicznymi.^3,14

Nabłonek wielowarstwowy płaski zbudowany jest z różnych warstw, zawierających keratynocyty i komórki niebędące keratynocytami (na przykład melanocyty, komórki Langerhansa, komórki Merkla). Keratynocyty i sąsiadujące z nimi inne komórki przylegają do siebie przede wszystkim dzięki obecności desmosomów – połączeń międzykomórkowych zbudowanych z sieci wielu typów białek. Poszczególne warstwy naskórka oraz określone tkanki charakteryzuje odmienna ekspresja białek desmosomalnych (na przykład inne białka desmosomalne znajdują się w obrębie błon śluzowych, a inne w opuszkach palcowych).¹⁵ Lokalizacja anatomiczna i głębokość zmian skórnych są uzależnione od tego, które z białek desmosomalnych staje się celem ataku układu immunologicznego. Na przykład desmokolina 1 (DSC-1) jest proteiną desmosomalną obecną głównie w warstwach powierzchownych (tj. w warstwie ziarnistej i kolczystej) naskórka mieszków włosowych i naskórka okrywowego, nie występuje natomiast w obrębie błon śluzowych. DSC-1 stanowi główny autoantygen w przebiegu pęcherzycy liściastej u psów.¹⁵ Stąd niszczenie DSC-1 przez autoprzeciwciała klasy G (IgG) skutkuje powstawaniem powierzchownych pęcherzy w obrębie skóry, a nie powoduje zmian chorobowych w błonach śluzowych. Z kolei kiedy celem ataku autoprzeciwciał staje się inny typ proteiny desmosomalnej – desmogleina-3 (DSG-3), występująca w większych ilościach w głębszych warstwach naskórka i błon śluzowych, dochodzi do głębokiej nadżerkowej postaci pęcherzycy (pęcherzycy zwykłej).¹⁶

Wyniki przeprowadzonego ostatnio badania potwierdzają, że w przebiegu pęcherzycy liściastej u kotów tworzą się przeciwciała IgG skierowane przeciwko keratynocytom i jednocześnie stwierdza się inną niż u psów immunoreaktywność substratu. Sugeruje t...