Objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka, wymioty, utrata masy ciała i zmiany łaknienia, są częstymi dolegliwościami w praktyce weterynaryjnej małych zwierząt.¹ Po starannym wykluczeniu przyczyn pozajelitowych u psów i kotów z objawami żołądkowo-jelitowymi trwającymi trzy tygodnie lub dłużej rozpoznaje się przewlekłą enteropatię.

Przewlekła enteropatia jest nieswoistym terminem, który obejmuje enteropatię reagującą na pokarm (z ang. food-responsive enteropathy, FRE), enteropatię reagującą na środki przeciwdrobnoustrojowe (antimicrobial-responsive enteropathy, ARE) i enteropatię reagującą na leki immunosupresyjne (immunosuppressant-responsive enteropathy, IRE).^2-5 Ponieważ brak jest cech histopatologicznych umożliwiających rozróżnienie tych trzech postaci przewlekłej enteropatii, rozpoznanie każdej z nich zależy od reakcji na różne interwencje terapeutyczne (dieta, środki przeciwdrobnoustrojowe i leczenie immunosupresyjne).⁴ Pierwszym krokiem w postępowaniu terapeutycznym są często próby dietetyczne, ponieważ reaguje na nie od 50 do 66% pacjentów z przewlekłą enteropatią.^5-8

Objawy kliniczne i lokalizacja choroby

Pacjenci z przewlekłą enteropatią często wykazują co najmniej jeden przewlekły objaw ze strony przewodu pokarmowego (patrz ramka „Objawy kliniczne przewlekłej enteropatii”). U wielu kotów występują nieswoiste objawy, które mogą nie zostać rozpoznane przez właściciela jako istotne klinicznie. W jednym z badań u 26 ze 100 kotów, których właściciele twierdzili, że ich kot ma się dobrze, stwierdzono przewlekłą enteropatię.⁹

Pierwszym krokiem w podejściu do pacjenta z przewlekłą enteropatią jest ustalenie lokalizacji choroby – czy dotyczy ona jelita cienkiego czy grubego (tab. 1). Podejście diagnostyczne i terapeutyczne do przewlekłej enteropatii zależy od lokalizacji choroby i dominujących objawów klinicznych. Na przykład diety wzbogacone w błonnik są często stosowane w leczeniu przewlekłej biegunki z jelita grubego, podczas gdy u pacjentów z refluksem pomocne mogą być diety niskotłuszczowe.^10,11

Rola odżywiania w przewlekłej enteropatii

Odżywianie ma różnorodny wpływ na jelita. Dotyczy to zdrowia nabłonka, składu mikrobioty, miejscowej odpowiedzi immunologicznej, ogólnej motoryki i regulacji ekspresji genów.^2,4 Wielu pacjentów z przewlekłą enteropatią wykazuje objawy świadczące o złym wchłanianiu, takie jak utrata masy ciała i niedobór witamin z grupy B. Hipokobalaminemia, czyli niskie stężenie witaminy B₁₂, występuje u 30% psów i 61% kotów z przewlekłą enteropatią.^12,13 Hipokobalaminemia związana jest z takimi objawami klinicznymi jak senność, zaburzenia w przyjmowaniu pokarmu i utrata masy ciała. Powinna być korygowana za pomocą uzupełniania witaminy.¹⁴