Artykuł wiodący
Rola glikokortykosteroidów i niesteroidowych leków przeciwzapalnych w leczeniu nowotworów u psów i kotów
Margaret L. Musser
W medycynie weterynaryjnej glikokortykosteroidy i niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą być skuteczne w leczeniu zarówno zasadniczym, jak i wspomagającym wielu różnych typów nowotworów.
Glikokortykosteroidy w leczeniu nowotworów
Podstawy naukowe
Naturalne i syntetyczne glikokortykosteroidy wywierają swoje działanie w organizmie poprzez cytoplazmatyczne receptory glikokortykosteroidowe, które są obecne w większości komórek organizmu.1,2 Po związaniu kompleks glikokortykosteroid–receptor glikokortykosteroidowy przemieszcza się do jądra komórkowego, gdzie wiążąc się z sekwencjami odpowiadającymi na glikokortykosteroidy (glucocorticosteroid response elements, GRE) lub oddziałując z innymi czynnikami transkrypcyjnymi, może pobudzać lub hamować transkrypcję genów.1,2 Wykazano, że syntetyczne glikokortykosteroidy (w tym prednizon/prednizolon i deksametazon) wywołują apoptozę zmienionych nowotworowo limfocytów1,3 i tym samym wpasowują się w zasady leczenia nowotworów hematopoetycznych, w tym białaczek, chłoniaków i szpiczaka mnogiego, zarówno w medycynie człowieka, jak i w weterynarii.1,3-7
Prednizon czy deksametazon – który z nich jest lepszy?
Stwierdzono, że w medycynie człowieka względna skuteczność prednizonu lub deksametazonu w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej u osób dorosłych jest uzależniona od ich dawki. Chociaż deksametazon może dawać nieco lepsze efekty leczenia, powoduje znacznie więcej działań niepożądanych. Stąd decyzję, który z glikokortykosteroidów zastosować, należy zostawić lekarzowi prowadzącemu, który podejmie ją w oparciu o indywidualne potrzeby pacjenta.8 W opublikowanych pracach z tego zakresu nie ma jednak zgodności w tej kwestii, ponieważ inne badania kliniczne nie wykazały przewagi jednego glikokortykosteroidu nad innym.9 Literatura weterynaryjna nie daje odpowiedzi, który z leków – prednizon czy deksametazon – jest lepszy w leczeniu nowotworów ani też czy wybór danego glikokortykosteroidu wpływa na szybkość osiągnięcia remisji albo wyniki leczenia. Zatem decyzja, czy podać prednizon, czy deksametazon, jest podejmowana przez lekarza medycyny lub lekarza weterynarii według jego uznania, chociaż w większości schematów chemioterapii stosowany jest prednizon/prednizolon podawany drogą doustną.
Dawki glikokortykosteroidów stosowane w weterynaryjnych schematach chemioterapii to zazwyczaj dawki uważane za przeciwzapalne (0,5-1 mg/kg m.c./dzień lub 30-40 mg/m2/dzień),10 a nie immunosupresyjne (2-3 mg/kg m.c./dzień lub 50-60 mg/m2/dzień dla ...
