W praktyce weterynaryjnej analiza mikroskopowa osadu moczu stanowi zazwyczaj nieodzowną część badania ogólnego moczu, które jest przeprowadzane rutynowo jako element diagnostyki chorób układu moczowego oraz chorób ogólnoustrojowych. Identyfikacja upostaciowanych elementów moczu (w tym komórek, wałeczków i kryształów) w preparatach przyżyciowych (z użyciem szkiełka nakrywkowego) wymaga odpowiedniej praktyki i doświadczenia. Preparaty utrwalone są łatwe do przygotowania, a przy użyciu standardowych metod barwienia mogą być przydatne do dokładniejszej oceny klinicznej stanu pacjenta.

Wybór metody – preparaty przyżyciowe vs preparaty utrwalone

Ocena mikroskopowa osadu moczu metodą przyżyciową stanowi część rutynowego badania ogólnego moczu. Niekiedy dla lepszego uwidocznienia elementów osadu w takim preparacie korzysta się z odpowiednich barwników. Czasami może to jednak utrudnić analizę ze względu na pojawianie się artefaktów (precypitat barwnika, przerost drobnoustrojów) lub brak możliwości zachowania prawidłowej morfologii komórek (powszechna nieprawidłowość). W przypadku osób, które dopiero się uczą, ocena mikroskopowa preparatu przyżyciowego osadu moczu zawierającego artefakty może być trudniejsza niż oglądanie preparatów wysuszonych na powietrzu i barwionych na miejscu rutynowymi szybkimi barwnikami.

Wysuszone preparaty barwione metodą Romanowskiego umożliwiają uwidocznienie morfologii neutrofili i bakterii bez artefaktów związanych z refrakcją i ruchami Browna (spontaniczny ruch małych cząsteczek w próbkach płynnych), które są widoczne w preparatach przyżyciowych. Oprócz tego preparaty przyżyciowe powinny być poddawane oględzinom bezzwłocznie, ponieważ elementy osadu są labilne i poza organizmem mogą ulegać degradacji. Przygotowanie preparatu utrwalonego z 10% osadu moczu umożliwia jego dalszą analizę przy użyciu rutynowych technik barwienia, co może służyć zarówno celom dydaktycznym, jak i diagnostycznym. Utrwalenie preparatu pozwala na użycie obiektywów olejowych o większym powiększeniu i tym sposobem zyskuje się stabilną próbkę do analizy, a także do wysyłki do laboratorium referencyjnego, jeśli jest taka potrzeba.

Ze względu na konieczność dokonywania oceny ilościowej składników osadu analiza preparatów utrwalonych nie może zastąpić oceny preparatów przyżyciowych. Barwienie utrwalonego preparatu znacznie poprawia jednak możliwość oceny jakościowej i morfologicznej bakterii,^1,2 morfologii jądra komórkowego i identyfikacji komórek.³ Ocenę preparatów barwionych można wprowadzić jako element rutynowego badania osadu moczu, ale w praktyce diagnostycznej największe zastosowanie ma ona w następujących sytuacjach: