Zespolenia wrotno-oboczne (ZWO), które należą do naczyniowych chorób wątroby, prowadzą do zaburzeń przepływu krwi przez wątrobę, co umożliwia bezpośredni przepływ krwi z przewodu pokarmowego do krążenia ogólnoustrojowego z pominięciem tego narządu. ZWO może być przyczyną niewydolności wątroby poprzez nagromadzenie się w krążeniu ogólnym toksycznych substancji, takich jak amoniak, co może skutkować pojawieniem się encefalopatii wątrobowej (ang. hepatic encephalopathy, HE), jeśli nie zostanie wdrożone odpowiednie postępowanie.

Zespolenia wrotno-oboczne można sklasyfikować jako wrodzone lub nabyte. Wrodzone są najczęstszym wrodzonym zaburzeniem naczyniowym, a nabyte (znane również jako liczne nabyte zespolenia wrotno-oboczne) są zazwyczaj wynikiem przewlekłej choroby wątroby oraz nadciśnienia wrotnego.

Wrodzone ZWO można dalej podzielić na zespolenia zewnątrzwątrobowe i wewnątrzwątrobowe. Zespolenia zewnątrzwątrobowe najczęściej pochodzą z żyły wrotnej lub jej dopływu poza wątrobą i częściej dotyczą małych ras (na przykład yorkshire terrierów, cairn terrierów, maltańczyków, sznaucerów miniaturowych), natomiast zespolenia wewnątrzwątrobowe powstają z gałęzi żyły wrotnej wewnątrz miąższu wątroby i częściej dotyczą dużych ras psów (na przykład dobermanów, owczarków staroangielskich, wilczarzy irlandzkich). Wrodzone zespolenia wrotno-oboczne powodują wiele objawów klinicznych, najczęściej ze strony układu nerwowego, pokarmowego i moczowego (tab. 1).

Objawy kliniczne ZWO mogą obniżać jakość życia pacjentów i skracać je, a zalecane sposoby postępowania obejmują różne metody chirurgiczne (na przykład podwiązanie, zaciski ameroidowe, opaski z celofanu, techniki endowaskularne) oraz leczenie farmakologiczne (na przykład dieta, podawanie syntetycznych disacharydów, antybiotyków).^4-6 U większości pacjentów zalecane jest postępowanie chirurgiczne, które wiąże się ze znacząco lepszym wskaźnikiem przeżycia niż leczenie farmakologiczne.⁴ W przypadku niektórych pacjentów jednak położenie zespolenia i koszty operacji sprawiają, że leczenie farmakologiczne jest jedynym realnym rozwiązaniem długoterminowym. Leczenie farmakologiczne jest kluczowe dla wszystkich pacjentów, w tym tych, którzy będą w przyszłości poddawani leczeniu chirurgicznemu, aby pomóc zminimalizować ryzyko pooperacyjnych napadów drgawkowych¹ oraz w celu monitorowania i opieki pooperacyjnej, ponieważ całkowite zmniejszenie światła naczynia jest osiągane stopniowo i nie zawsze dochodzi do pełnego zamknięcia.⁷ Leczenie farmakologiczne może być wdrażane przez lekarzy weterynarii pierwszego kontaktu i monitorowane wspólnie z opiekunami zwierząt. Może zapewnić dobrą jakość życia pacjentów, jeśli zostaną podjęte odpowiednie kroki, by zminimalizować potencjalne gromadzenie się amoniaku i innych toksycznych substancji, które powodują wystąpienie objawów zespolenia wrotno-obocznego, głównie encefalopatii wątrobowej, chociaż inną jego konsekwencją może być kamica moczanowa.