13/01/2025
NGAL jest nowym biomarkerem moczu służącym do klinicznego wykrywania uszkodzeń kłębuszków nerkowych i uszkodzeń cewkowo-śródmiąższowych. U zdrowych zwierząt to niskocząsteczkowe białko swobodnie przechodzi przez błonę kłębuszków nerkowych i jest prawie całkowicie reabsorbowane przez kanaliki proksymalne nerek.4,33 Istnieje coraz więcej dowodów na wykorzystanie NGAL jako biomarkera AKI. Ostatnio badano przydatność tego biomarkera do identyfikacji wczesnego uszkodzenia nerek (w porównaniu z kreatyniną w surowicy) u psów i kotów otrzymujących leki nefrotoksyczne (na przykład aminoglikozydy).35 Jedno z badań wykazało, że u psów otrzymujących gentamycynę NGAL w istotny sposób wzrósł kilka dni przed wzrostem stężenia kreatyniny.35 Odkrycie to może pozwolić na dokładniejsze monitorowanie naszych pacjentów pod kątem uszkodzenia nerek wywołanego lekami, umożliwiając podejmowanie świadomych decyzji dotyczących wprowadzanych na bieżąco metod leczenia. Głównym ograniczeniem stosowania NGAL jako biomarkera uszkodzenia nerek jest to, że jego wzrost może wynikać z przyczyn pozanerkowych (takich jak choroby dolnych dróg moczowych).32 Ponieważ stężenie NGAL w moczu może być znacznie podwyższone w przypadku ropomoczu, lekarz powinien ostrożnie interpretować wyniki NGAL w moczu u każdego pacjenta dotkniętego współistniejącą chorobą dolnych dróg moczowych.
GGT jest enzymem błonowym występującym w komórkach nabłonka części proksymalnej kanalików nerkowych, który może być uwalniany do moczu wraz z początkiem uszkodzenia kanalików nerkowych. Ze względu na dużą masę molekularną GGT w osoczu nie jest swobodnie filtrowane przez błonę kłębuszków nerkowych. Dlatego zwiększone stężenie GGT w moczu może w wiarygodny sposób odzwierciedlać uszkodzenie kanalików, jeżeli bariera kłębuszkowa jest nienaruszona.36 Ten enzym kanalikowy można rutynowo mierzyć w moczu za pomocą tych samych analizatorów, które są używane do pomiaru GGT w surowicy lub osoczu psów i kotów. U zdrowych zwierząt GGT jest na ogół obecne w moczu w niewielkiej ilości.36 Obecnie trwają prace nad określeniem zakresów wartości referencyjnych dla GGT w moczu. Wiele badań przytacza różne wartości dla zdrowych dorosłych psów.36,37 Mimo że lekarze nie oznaczają rutynowo GGT w moczu, jego pomiar można uznać za rozsądne postępowanie u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem uszkodzenia kanalików (na przykład otrzymujących leki nefrotoksyczne). Seryjne pomiary GGT mogą umożliwić rozpoznanie wczesnego AKI i stanowić sposób monitorowania reakcji na leczenie.
W odniesieniu do SDMA potrzebne są dalsze badania w celu ustalenia, czy marker ten jest bardziej czuły w monitorowaniu choroby i przewidywaniu jej skutków, oraz zbadania wpływu innych czynników pozanerkowych na stężenie SDMA. Ponadto, jeśli SDMA pozwala na wczesne rozpoznanie CKD lub AKI, potrzebne są dalsze badania, by ustalić, jak najlepiej postępować z takimi pacjentami. W przypadku UPC, chociaż oznaczenie tego wskaźnika w moczu jest niezbędnym krokiem diagnostycznym do oceny białkomoczu nerkowego, jego niska swoistość w określaniu stopnia i miejsca uszkodzenia nerek wskazuje na konieczność wprowadzenia bardziej swoistych markerów uszkodzenia kłębuszków i kanalików nerkowych.
Kilka biomarkerów nerkowych jest ocenianych w badaniach weterynaryjnych i być może będą one mogły być wykorzystywane w przyszłości jako narzędzia do identyfikacji i monitorowania uszkodzeń i chorób nerek (ryc. 1). Badania wykazały, że kilka markerów jest swoistymi wskaźnikami uszkodzenia kłębuszków nerkowych, w tym immunoglobuliny (A, G i M), białko C-reaktywne, tromboksan B2 i transferyna. Prowadzone są również badania nad licznymi markerami uszkodzenia kanalików nerkowych, takimi jak RBP – białko wiążące retinol (ang. retinol-binding protein), cystatyny B i C, THP – białko Tamma-Horsfalla (ang. protein Tamm-Horsfall), NAG (N-acetylo-ß-D-glikozaminidaza, ang. N-acetyl-ß-D-glucosaminidase), KIM-1 (cząsteczka uszkodzenia nerek 1, ang. kidney injury molecule 1), klasteryna i F2-izoprostany. Ponadto ocenianych jest kilka markerów zwłóknienia miąższu nerek [TGF-ß1 (transformujący czynnik wzrostu ß1, ang. transforming growth factor ß1) i PIIINP (aminoterminalny peptyd prokolagenu III, ang. procollagen III aminoterminal peptide)] oraz zmienionego metabolizmu nerkowego (FGF-23 – czynnik wzrostu fibroblastów 23, ang. fibroblast growth factor 23). Pomiar tych biomarkerów może stać się szerzej dostępny w diagnostyce klinicznej w celu lokalizacji wczesnego uszkodzenia nerek. Należy przeprowadzić więcej badań, zanim pomiar tych biomarkerów będzie mógł być rutynowo wykorzystywany w tym celu w praktyce lekarsko-weterynaryjnej, ale lekarz weterynarii powinien o nich pamiętać w nadchodzących latach.
Poczyniono znaczne postępy w ocenie wykorzystania różnych nowych biomarkerów u psów i kotów z chorobami nerek. Liczba dostępnych na rynku testów do oceny czynności nerek i stopnia ich uszkodzenia jest jednak nadal ograniczona, stąd konieczne jest prowadzenie dalszych badań. W niniejszym artykule zwrócono uwagę na kilka nowych biomarkerów, które prawdopodobnie pomogą we wczesnym wykrywaniu chorób nerek u psów i kotów, ich monitorowaniu i ocenie rokowania. Jest jednak mało prawdopodobne, aby pojedynczy biomarker umożliwił uzyskanie pełnego obrazu czynności lub uszkodzenia nerek u danego zwierzęcia. Bardziej prawdopodobne jest, że będziemy potrzebować panelu markerów, aby zapewnić naszym podopiecznym kompleksową ocenę stanu zdrowia nerek.
Today’s Veterinary Practice • Vol 12, No 5, September/October 2022, p. 67
Autumn N. Harris, DVM, DACVIM (SAIM)
Eleanor Brown, DVM
University of Florida College of Veterinary Medicine
Reprinted with permission from Today’s Veterinary Practice (todaysveterinarypractice.com)
