XIX Kongres Akademii po Dyplomie WETERYNARIA już 15-16.03.2025 r. w Warszawie! Sprawdź program kongresu >
Toksykologia
Najczęściej występujące substancje trujące dla zwierząt domowych
Renee Schmid
Często zgłaszane trucizny nierzadko znajdują się w domu. Każdego roku Pet Poison Helpline tworzy listę toksyn na podstawie zgłoszeń dotyczących potencjalnego narażenia na nie zwierząt. Z roku na rok zestawienie dziesięciu najczęstszych toksyn ulega zmianie zależnie od trendów socjalnych, nowelizacji przepisów i innych czynników. Poniżej przedstawiono opracowaną przez Pet Poison Helpline listę toksyn występujących najczęściej w 2023 roku.
Czekolada
Czekolada jest łatwo dostępna w większości domów. Znajduje się w słodyczach, wyrobach piekarniczych i wielu przysmakach. Główne składniki powodujące problemy to metyloksantyny teobromina i kofeina.1 Czekolada zawiera od trzech do dziesięciu razy więcej teobrominy niż kofeiny, co powoduje, że ta pierwsza jest głównym czynnikiem wywołującym objawy kliniczne, na którym koncentrujemy się, obliczając dawkę toksyczną.2 Teobromina hamuje receptory komórkowe adenozyny,3 powodując diurezę i stymulację ośrodkowego układu nerwowego (CNS). Metyloksantyny ogólnie zwiększają także stężenie wapnia wewnątrzkomórkowego poprzez obniżanie sekwestracji wewnątrzkomórkowego wapnia do siateczki sarkoplazmatycznej mięśni prążkowanych i zwiększenie napływu wewnątrzkomórkowego wapnia.3 Dodatkowo mechanizmy działania metyloksantyn obejmują zwiększenie stężenia epinefryny i norepinefryny oraz hamowanie fosfodiesterazy, a także zwiększanie stężenia cyklicznych monofosforanów adenozyny.3 Doprowadza to do działania sympatykomimetycznego. Zawartość teobrominy w czekoladzie zależy od typu czekolady. Najwięcej jest jej w niesłodzonej czekoladzie piekarniczej i produktach zawierających 100% kakao, następnie w czekoladzie półsłodkiej i czarnej. Czekolady mleczne zawierają niewielkie ilości teobrominy, a zawartość teobrominy w białej czekoladzie jest minimalna.2
Objawy kliniczne zatrucia czekoladą mogą być łagodne do ciężkich.1 Łagodne objawy to zaburzenia żołądkowo-jelitowe i niewielkie pobudzenie lub niepokój. Objawy o średnim nasileniu obejmują te zaliczające się do łagodnych, ale z silniejszym pobudzeniem i częstoskurczem. Mogą występować łagodne drżenia. U zwierząt, które zjadły dużą dawkę, opisane objawy mogą pogłębić się do średnich lub silnych drżeń, napadów drgawek, częstoskurczu, nadciśnienia i arytmii. Wszystkie te objawy mogą pojawić się 1-2 godziny po zjedzeniu czekolady, chociaż pełny obraz objawów może uwidocznić się po 6-8 godzinach. Objawy mogą utrzymywać się przez 24-48 godzin, po zjedzeniu niewielkiej ilości na ogół krócej. Problemem może być zapalenie trzustki w przypadku zjedzenia czekolady, bez względu na problem z toksycznością.