Onkologia
Postępowanie w przypadku wystąpienia działań niepożądanych chemioterapii
Valerie Wiles
Mimo że psy i koty dobrze tolerują chemioterapię i większość z nich dobrze czuje się w czasie tego leczenia, mogą wystąpić działania niepożądane.
Kiedy stosujesz chemioterapię u pacjentów w klinice lub gdy wysyłasz ich na konsultację onkologiczną, możesz spotkać się z pytaniami zadawanymi przez właścicieli, dotyczącymi działań niepożądanych chemioterapii. Większość z tych działań ubocznych ma łagodne lub umiarkowane nasilenie. Ciężkie działania niepożądane występują rzadko (< 5% pacjentów).
Najczęstszym objawem ubocznym chemioterapii są zaburzenia żołądkowo-jelitowe, obejmujące utratę łaknienia, wymioty i biegunkę. W przypadku cytostatyków podawanych drogą iniekcyjną na ogół pojawiają się one 2-5 dni po leczeniu. Większość pacjentów z tymi objawami może być leczonych ambulatoryjnie za pomocą leków przeciwwymiotnych, takich jak cytrynian maropitantu lub ondansetron. Można także podawać metoklopramid, który jest szczególnie korzystny u psów w przypadku niedrożności jelit wywołanej przez winkrystynę. Krofelemer w postaci tabletek o opóźnionym uwalnianiu to nowy lek przeznaczony specjalnie do leczenia biegunki indukowanej chemioterapią, który hamuje nadmierne wydzielanie jonów chlorkowych i normalizuje napływ płynów do światła jelita. Przy biegunce można także stosować metronidazol, probiotyki oraz preparaty z glinką kaolinową. W przypadku zwierząt z ciężkimi zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi zalecana jest hospitalizacja.
Drugim najczęściej występującym działaniem niepożądanym chemioterapii jest zahamowanie czynności szpiku kostnego, a w szczególności neutropenia. Większość iniekcyjnych cytostatyków powoduje zmniejszenie liczby neutrofili, które osiągają najniższy poziom około siedmiu dni po chemioterapii. Niektóre leki, takie jak karboplatyna, dakarbazyna i lomustyna, u kotów mogą powodować opóźnioną neutropenię, która pojawia się dwa tygodnie po leczeniu lub jeszcze później. U psów liczba neutrofili poniżej 1000 jest związana ze znacząco podwyższonym ryzykiem rozwoju sepsy. Większość onkologów zaleca więc podawanie antybiotyków u niegorączkujących pacjentów z dobrym samopoczuciem, ale z neutropenią, gdy liczba neutrofili spada poniżej 1000-1500. U kotów prawdopodobieństwo rozwoju sepsy jest mniejsze nawet w przypadku neutropenii. Dlatego podawanie antybiotyków zwykle zaleca się tylko u pacjentów, u których liczba neutrofili nie przekracza 500-1000.

