Onkologia niewątpliwie staje się coraz ważniejszą częścią wiedzy weterynaryjnej. Cieszy więc, że po raz kolejny MW oddaje swoje łamy tej dyscyplinie. Tym bardziej, że w ostatnich latach sporo się na tym polu dzieje, pojawiają się nowe możliwości. Ostatni zjazd Europejskiego Towarzystwa Onkologii Weterynaryjnej (ESVONC), który odbył się w Glasgow w marcu tego roku, pozwolił na zorientowanie co do kierunków, w których zmierza nasza dyscyplina.

Najbardziej eksploatowanym, wydaje się, niezwykle obiecującym kierunkiem badań jest poszukiwanie cząstek docelowych dla leczenia molekularnie ukierunkowanego. Pozwoli to zapewne bardziej swoiście niż dotychczas, a tym samym skuteczniej „uderzać” w komórki nowotworowe. Wprowadzenie imatinibu – inhibitora kinazy tyrozynowej – do leczenia przewlekłej białaczki szpikowej ludzi przyniosło przełomowe poprawienie wyników terapii. Wciąż jednak leczenie nie doprowadza do całkowitego wyeliminowania białaczkowych komórek macierzystych u ludzi. Poszukuje się cząstek innych niż białko fuzyjne BCR-Abl, które mogłyby stać się docelowym obiektem działania leków onkologicznych w tej chorobie. W arsenale lekarzy weterynarii znajdują się już leki podobne do imatinibu. Zapewne więc za jakiś czas przyjdzie nam rozważać problemy, nad których rozwiązaniem pracuje onkologia człowieka. Jednocześnie przedstawiono wielce interesującą pracę dotyczącą wykorzystania inhibitora kinazy tyrozynowej, tj. masitinibu (Masivet), w różnych schematach leczenia guza z komórek tucznych psów. Lek ten stosowany był jako pojedynczy lek pierwszego rzutu, w terapii ratunkowej lub w połączeniu z prednizonem, winblastyną albo lomustyną. Wyniki leczenia okazały się najlepsze, kiedy masitinib podawano jednocześnie z innymi lekami w terapii pierwszego rzutu. Kluczowe znacznie okazało się mieć osiągnięcie całkowitej remisji procesu nowotworowego. Podejmowane są też próby stosowania tego leku w leczeniu innych nowotworów, np. chłoniaka epiteliotropowego skóry.

Nie sposób wymienić wszystkich innych cząstek ocenianych pod kątem użyteczności dla leczenia ukierunkowanego molekularnie i przedstawianych podczas szkockiego spotkania. Zapewne duży wysiłek badaczy zaowocuje w najbliższych latach nowymi weterynaryjnymi lekami onkologicznymi.

ESVONC sponsorował badania mające pozwolić na standaryzację procedur związanych z leczeniem jodem radioaktywnym kotów z nadczynnością tarczycy. Procedury stosowane w szesnastu europejskich ośrodkach biorących udział w badaniu różniły się bardzo, przede wszystkim okresem hospitalizacji pacjentów, co wynikało jednak z różnych wymogów prawnych w krajach europejskich.

Jeden z wykładów dotyczył standaryzacji procedury pobierania i przesyłania materiału do badania cyto- i histopatologicznego oraz komunikacji pomiędzy klinicystą i patomorfologiem – zagadnienia na pozór stosunkowo prostego, a w praktyce przyczyniającego mnóstwa problemów.

Całą grupę doniesień klinicznych stanowiły prace traktujące o poszukiwaniu nowych wiarygodnych czynników rokowniczych w różnych procesach nowotworowych zwierząt. Jedna z nich, traktująca o wartości oceny ekspresji białka 7 utrzymującego mikrochromosom (microchromosome maintenance protein 7) w guzach komórek tucznych psów, prezentowana przez dr. Davide Berlato z Animal Heath Trust, została uhonorowana nadawaną przez ESVONC nagrodą im. Wima Misdorpa.

Prezentowano też pracę dotyczącą identyfikacji locus w materiale genetycznym, odpowiadającego za predyspozycję do występowania gruczolakoraka zatok okołoodbytowych u cocker spanieli angielskich. Być może w przyszłości zaowocuje to pojawieniem się metody oceny tej predyspozycji i eliminacji z populacji odpowiedzialnego za nią materiału genetycznego.

Interesujące z punktu widzenia klinicznego wydają się też doniesienia na temat:

• pierwotnych chłoniaków wątroby psów – mediana czasu przeżycia tylko 28 dni
• pierwotnych chłoniaków nerek psów – mediana czasu przeżycia 22 dni
• chłoniaków śródpiersia kotów – odsetek odpowiedzi na leczenie 94,7% przypadków, mediana czasu przeżycia dla kotów leczonych schematem COP 367 dni, dla leczonych protokołem Madison-Wisconsin 68 dni, na wyniki chemioterapii nie miały wpływu wiek kota, dodatkowe lokalizacje zmian, zakażenie FeLV, wcześniejsze podawanie glikokortykosteroidów
• inwazyjnych raków z nabłonka przejściowego pęcherza moczowego leczonych chirurgicznie, napromienianych i poddawanych chemioterapii – wstępne badania dotyczące skuteczności leczenia z użyciem wielu metod
• raków płaskonabłonkowych jamy ustnej psów leczonych radioterapią hiperfrakcjonowaną i chemioterapią
• mięsaków tkanek miękkich – na wyniki leczenia wpływ mają: stopień złośliwości histologicznej guza, lokalizacja, wielkość, związanie z tkankami otaczającymi, bez wpływu był zasięg zabiegu chirurgicznego.

Na koniec wypada pochwalić się wstępną akceptacją przez zgromadzenie członków Stowarzyszenia kandydatury Krakowa, zaproponowanego przez piszących te słowa jako miejsce organizacji zjazdu ESVONC w roku 2015. Będziemy mieli niewątpliwie okazję do nauczenia się wielu nowych rzeczy, ale także do wytężonej pracy organizacyjnej. Zjazdowi naszego Stowarzyszenia towarzyszy na ogół edukacyjna sesja przedkongresowa dla lokalnego środowiska weterynaryjnego. Już teraz zapraszamy na oba te wydarzenia wszystkie nasze Koleżanki i naszych Kolegów.