Koty Psy

Sanacja jamy ustnej – ważny rozdział w stomatologii małych zwierząt

14/03/2018

Badania przeprowadzone na psach należących do wysokiej grupy ryzyka pod względem skłonności do chorób przyzębia (rasy miniaturowe) wykazały, że w obszarze zębów przednich (siekacze i kły) najbardziej skuteczne są aktywne metody higieniczne (szczotkowanie), w tylnim obszarze zaś (zęby przedtrzonowe i trzonowe) – pasywne (wykorzystanie efektu higienicznego związanego z gryzieniem smakołyków i suchej karmy) (20). Wynika z tego, że najlepsze efekty daje połączenie obu metod higieny

Warto zapamiętać

U ponad ²/³ psów i 3/4 kotów w wieku powyżej 2 lat stwierdza się początki chorób przyzębia.
W przypadkach chorób przyzębia nigdy nie dochodzi do samowyleczenia, a stanowią one poważne zagrożenie dla zdrowia całego organizmu.
Sanacja jamy ustnej to wieloetapowy zabieg, rozpoczynający się badaniem jamy ustnej najpierw u przytomnego pacjenta, potem u znieczulonego. W dalszym etapie z jamy ustnej wypłukanej roztworem chlorheksydyny usuwa się osady nazębne naddziąsłowe, poddziąsłowe, poleruje się korony zębowe, wielokrotnie płucze się całą jamę ustną, a na koniec ze szczególną uwagą również rowek dziąsłowy. Zwieńczeniem zabiegu jest poddanie zębów zabiegowi fluoryzacji i pokrycie ich warstwą izolującego uszczelniacza.
Ultradźwiękowe urządzenie do usuwania osadów, używane niezgodnie ze standardami bezpieczeństwa, może być przyczyną poważnych uszkodzeń szkliwa, a także urazu cieplnego miazgi zębowej.
Po usunięciu kamienia nazębnego techniką ultradźwiękową niezbędnym zabiegiem jest polerowanie koron, a później zaostrzona dyscyplina profilaktyczna. W przeciwnym razie na szorstkiej powierzchni uszkodzonego szkliwa bardzo szybko dochodzi do ponownego pojawienia się płytki bakteryjnej.
Bezpieczeństwo pacjenta w trakcie znieczulenia ogólnego wymaga precyzyjnie wykonanej kwalifikacji, zależnej od jego wieku, kondycji i historii. Ponadto należy realizować standardy anestezjologiczne ze szczególną uwagą dla specyfiki zabiegów w jamie ustnej. W trakcie zabiegu kompetentna asysta średniego personelu, nowoczesne i sprawne urządzenia używane zgodnie z zaleceniami, czyste instrumenty i odpowiednio dobrane leki mają znaczny wpływ na końcowy sukces.
Zapobieganie chorobom przyzębia polega na systematycznie realizowanej aktywnej i pasywnej higienie jamy ustnej, przy czym najważniejszym elementem aktywnej profilaktyki jest codzienne szczotkowanie zębów.

Kontrole profilaktyczne

Ryc. 17. Fluorescencja płytki bakteryjnej w świetle UV.

W zależności od sytuacji zdrowotnej w jamie ustnej, wieku zwierzęcia i historii problemów stomatologicznych kontrole profilaktyczne mogą być ustalone na coroczne albo częstsze. Młody pies lub kot z prawidłowym zgryzem, z realizowanym aktywnym i pasywnym programem higieny jamy ustnej, nie wymaga częstszych kontroli niż raz w roku. Warto zapraszać takiego pacjenta na gratisowe przeglądy przy okazji wrześniowej akcji Uśmiech Pupila i kontrolować, jak skuteczne są wysiłki opiekunów.

Pacjenci z predyspozycją do wystąpienia chorób przyzębia, czyli osobniki obciążone wadami zgryzu, krótkoczaszkowe, rasy miniaturowe oraz wszyscy pacjenci, u których nie jest realizowana żadna forma higieny jamy ustnej, wymagają kontroli co 6 miesięcy. Jeśli nie mają żadnych objawów choroby przyzębia łatwych do stwierdzenia w prostym badaniu klinicznym (zaczerwienione dziąsła, przykry zapach wydychanego powietrza, powiększone węzły chłonne, ślinotok, ruchomość zębów), a zęby nie są pokryte osadem, można odesłać ich do kontroli za kolejne pół roku. Jeśli w grupie zagrożonej chorobami przyzębia stwierdza się jakikolwiek wymieniony wyżej objaw, pacjenta należy poddać badaniom kwalifikacyjnym i skierować na zabieg.

Pacjent, który miał rozpoznane objawy nieodwracalnej choroby przyzębia, powinien być badany przynajmniej raz na trzy miesiące oraz zawsze wtedy, gdy nasilają się objawy lub pojawiają dolegliwości.

Przydatnym instrumentem, budzącym zainteresowanie i zrozumienie ze strony opiekuna pacjenta, jest latarka generująca światło ultrafioletowe, w którym łatwiej ujrzeć i zademonstrować obszary osadów pokrywające koronę zębową (ryc. 17). Taki instrument można otrzymać, biorąc udział w akcji Uśmiech Pupila i spełniając warunki organizatora.

Ryc. – Autor
PIŚMIENNICTWO

1. Gawor J., Reiter A., Jodkowska K., Kurski G., Wojtacki M.P., Kurek A.: Influence of Diet on Oral Heath In Cats and Dogs. Journal of Nutrition 136 7S July 2006, 2021S. – 2. Niemiec B.A.: Professional Teeth Cleaning. J Vet Dent. 2003, 20 (3), 175-80. – 3. Colmery B.: The gold standard of veterinary oral health care. W: Holmstrolm SE (ed), Veterinary clinics of North America. 35 (4), pp 781-7, 2005. – 4. Wiggs R.B., Lobprise H.B.: Periodontology. W: Veterinary Dentistry, Principals and Practice. Philadelphia, PA, Lippincott – Raven, 1997, pp 186-231. – 5. Brett W. Beckman: Pathophysiology and Management of Surgical and Chronic Oral Pain in Dogs and Cats JVet Dent 2006, 23 (1), 50-60. – 6. Kevin Stepaniuk, Nancy Brock: Hypothermia and Thermoregulation During Anesthesia for the Dental and Oral Surgery Patient. J Vet Dent 2008, 25(4), 279-283. – 7. Kevin Stepaniuk, Nancy Brock: Anesthesia Monitoring in the Dental and Oral Surgery Patient. 2008 J Vet Dent 25 (2), 143-149. – 8. Bellows J: Small Animal Dental Equipment, Materials, and Techniques, a Primer. Blackwell, 2004, pp. 3-55. – 9. Szymańska J.: Dental bioaerosol as an occupational hazard in a dentist’s workplace. Ann Agric Environ Med. 2007 Dec, 14 (2), 203-7. – 10. Harvey C.E., DuPont G.: Little Mouth, Big Problems: What is the Safest, Most Effective Approach, in Antimicrobial Use: Results Speak Loudest of All, published by The Gloyd Group, Wilmington DE, p. 35-50, 2003.

11. Holmstrolm S.E., Frost P., Eisner E.R.: Dental Equipment and Care. W: Veterinary Dental Techniques, (ed 3). Philadelphia, PA, Saunders, 2002, pp 31-106. – 12. Jahn C.A.: Sonic and ultrasonic instrumentation, in Carranza’s Clinical Periodontology. St. Louis, Mo, WB Saunders, 2006, pp 828-835. – 13. Wiggs R.B., Lobprise H.B.: Dental Equipment. W: Veterinary Dentistry, Principals and Practice. Philadelphia, PA, Lippincott – Raven, 1997, pp 1-28. – 14. Gawor J.: Osady nazębne u psów i kotów. Ich patogeneza, usuwanie i zapobieganie. Mag. Wet. 29, 171, 1997 (Polish). – 15. Tutt C.: Equipping a Veterinary Dental Operatory in: Small Animal Dentistry. A manual of techniques. 2006 Blackwell Publishing, 59-83. – 16. Girard N., Servet E. i wsp.: Feline dental resorptions in a colony of 109 cats J Vet Dent 2008, 25, 166-74. – 17. Bellows J.: Periodontal equipment, Materials, and Techniques. W: Small Animal Dental Equipment, Materials, and Techniques, a Primer. Blackwell, 2004, pp. 115-73. – 18. Gengler W.R., Knuckle B.N., Romano D., Larsen D.: Evaluation of a Barrier Dental Sealant in Dogs. J Vet Dent 22 (3), 157-159, 2005. – 19. Tromp J.A., Jansen J., Pilot T.: Gingival health and frequency of tooth brushing in the beagle dog model. Clinical findings. J Clin Periodontol. 1986 Feb, 13 (2), 164-8. – 20. Capik I.: Periodontal health vs. different preventative means in toy breeds – clinical study. Proceedings of the 16th European congress of veterinary dentistry: pp 31-4, 2007.