- glikokortykosteroidów lub takrolimusu stosowanych miejscowo w przypadku zmian ograniczonych
- glikokortykosteroidów lub cyklosporyny stosowanych doustnie lub interferonu gamma stosowanego iniekcyjnie w przypadku zmian rozprzestrzenionych albo wieloogniskowych.
Leków nie należy stosować łącznie:
- w przypadkach długotrwałego stosowania glikokortykosteroidów, zaleca się jednoczesne podawanie nienasyconych kwasów tłuszczowych i leków przeciwhistaminowych w celu obniżenia dawki glikokortykosteroidów
5. postępowanie lecznicze mające na celu przedłużenie okresu remisji:
- unikanie kontaktu z czynnikami alergenotwórczymi, które zostały wykryte
- wprowadzenie farmakoterapii zapobiegawczej, jeżeli jest skuteczna
- wprowadzenie alergenowo swoistej immunoterapii, o ile to możliwe.
Postępowanie profilaktyczne u psów z AZS
W atopowym zapaleniu skóry ważnym postępowaniem profilaktycznym jest unikanie kontaktu z alergenem wywołującym nadwrażliwość, co u większości psów jest trudne. W przypadku uczulenia na alergeny występujące sezonowo należy w terminie ich pylenia ograniczyć spacery zwierząt do minimum, oczyszczać skórę zwierząt po spacerach, kosić trawę zawsze przed kwitnieniem itp. W przypadku alergenów niesezonowych, szczególnie roztoczy Dermatophagoides spp., należy starać się je zwalczać w otoczeniu i usuwać mechanicznie ich pozostałości, aby utrzymywać stale podprogowe stężenie alergenów w środowisku.
Ponieważ zwierzęta chorujące na atopowe zapalenie skóry mają dużo większą skłonność do uczulania się na inne alergeny, należy stosować ścisłą profilaktykę przeciwpchelną oraz kontrolowaną dietę. Publikowane dane wskazują, że u około 30% psów (10, 23) atopowe zapalenie skóry współwystępuje z nietolerancją/alergią pokarmową (N/A P, food hypersensitivity FH, adverse food reaction AFR). Dodatkowo przewlekły i nawrotowy charakter tej choroby sprzyja w późniejszym wieku zwierzęcia rozwojowi nadwrażliwości na takie antygeny środowiskowe, jak alergen pchli (28), będący przyczyną alergicznego pchlego zapalenia skóry (APZS, flea bite hypersensitivity FBH), lub alergeny kontaktowe odpowiedzialne za rozwój alergicznego kontaktowego zapalenia skóry (AKZS, allergic contact dermatitis ACD).
Postępowanie lecznicze farmakologiczne
W przypadkach wystąpienia objawów klinicznych choroby, zaleca się postępowanie lecznicze, które obejmuje kilka etapów:
1. zwalczanie dermatoz wikłających (zakażeń bakteryjnych i grzybiczych oraz zaburzeń keratołojotokowych), a także przywrócenie zdolności obronnych i ochronnych skóry
2. leczenie współwystępujących dermatoz alergicznych (alergiczne pchle zapalenie skóry, nadwrażliwość pokarmowa)
3. stosowanie leków przeciwzapalnych i przeciwświądowych.
W trakcie leczenia stosuje się postępowanie miejscowe i ogólne. W pierwszym etapie trzeba zlikwidować inne choroby towarzyszące atopowemu zapaleniu skóry, które charakteryzują się świądem skóry, a tym samym go potęgują. Należy zwalczać ekto- i endopasożyty, bakteryjne i grzybicze zapalenia skóry, współistniejące stany nadwrażliwości (alergię pokarmową i alergiczne pchle zapalenie skóry) oraz zaburzenia rogowacenia naskórka i wydzielniczości gruczołów łojowych i potowych. Terapia wtórnych dermatoz powinna być prowadzona swoiście i mieć na celu nie tylko eliminację czynnika etiologicznego, ale także przywrócenie prawidłowego funkcjonowania skóry (pH, wilgotność, natłuszczenie, mikroflora, ciągłość naskórka).
U części psów z atopowym zapaleniem skóry świąd i stany zapalne skóry cofają się po likwidacji wtórnych infekcji, jeżeli jednak utrzymują się nadal, należy rozpocząć farmakologiczne leczenie objawowe przeciwświądowe i przeciwzapalne miejscowe lub ogólne przy użyciu leków immunomodulujących.
Leki immunomodulujące stosowane w AZS
Zgodnie z zaleceniami International Task Force on Canine Atopic Dermatitis (18) z leków farmakologicznych przeznaczonych do redukcji świądu i zmian poświądowych skóry u psów z AZS zalecane są glikokortykosteroidy do stosowania miejscowego (triamcynolon, hydrokortyzon) lub takrolimus, a do leczenia ogólnego prednizon, prednizolon, metyloprednizolon lub cyklosporyna.
W przypadkach nawrotowych lub przewlekłych AZS zalecane są leki z grupy przeciwhistaminowych (hydroksyzyna, chlorfenyramina, cetyryzyna), interferony, nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, pentoksyfilina i mizoprostol, które można stosować łącznie z glikokortykosteroidami lub cyklosporyną.
