MAGWET
ZALOGUJ
MAGWET
Zobacz też >
WETERYNARIA PO DYPLOMIE
Prenumeruj
Odnów Subskrypcję
Prenumeruj
Zostań członkiem społeczności
MAGWET
Czasopisma
Magazyn Weterynaryjny Weterynaria po Dyplomie
Praktyka
Kliniczna
Anestezjologia Behawioryzm Chirurgia Choroby wewnętrzne Choroby zakaźne Dermatologia Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka obrazowa Endokrynologia Farmakologia i toksykologia Gastroenterologia Geriatria Hematologia Kardiologia Laryngologia Nefrologia i Urologia Neurologia Okulistyka Onkologia Ortopedia Parazytologia Rehabilitacja Rozród Stany nagłe Stomatologia Żywienie
Gatunki
Małe zwierzęta Konie Przeżuwacze Świnie Ptaki Zwierzęta egzotyczne Zwierzęta dzikie
Zarządzanie
Praktyką
Prawo Psychologia Zarządzanie
Wydarzenia
Kongresy POLECAMY Webinaria
Filmy
Sklep
Koszyk
0
ZALOGUJ
Zaloguj
Zarejestruj

Choroby wewnętrzne Choroby zakaźne Farmakologia i toksykologia Jeże europejskie

Jeż – nietypowy pacjent lecznicy weterynaryjnej

14/03/2018

Artykuł ukazał się
Magazyn Weterynaryjny
2012
01

Zwierzęta egzotyczne

Jeż – nietypowy pacjent lecznicy weterynaryjnej

lek. wet. Aleksandra Krygowska-Jankowska

lek. wet. Michał Jankowski

Specjalista Chorób Psów i Kotów, Centrum Weterynaryjne Białołęka, www.weterynarztarchomin.pl

Jeże są pod ścisłą ochroną. Dlatego chore zwierzęta powinny być otoczone profesjonalną opieką weterynaryjną i hodowlaną, gdyż tylko dzięki temu uzyskają możliwość przeżycia i powrotu do środowiska naturalnego. Celem naszego artykułu jest przybliżenie zagadnień dotyczących statusu prawnego jeży, podstawowej wiedzy hodowlanej, najczęściej występujących chorób oraz leków, które można bezpiecznie stosować u tego gatunku.

Summary

The hedgehog – an untypical veterinary patient

The hedgehog is a strictly protected species. Sick animals should be under professional veterinary and breeding care as only in this way can they survive and return to the natural environment. This publication intends to familiarize readers with hedgehogs’ legal status, basic breeding knowledge, the most frequent diseases and drugs that can be safely used in this species.


Key words:
hedgehog, strictly protected species


Jeż należy do zwierząt wolno żyjących, często spotykanych w praktyce lekarsko-weterynaryjnej na terenie całej Polski. Występuje głównie na terenach leśnych, pograniczach łąk, ale także w parkach i ogrodach przydomowych. Należy do ssaków rzędu owadożernych (insectivora), do których zalicza się także ryjówki i krety. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 „w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną” jeże podlegają ścisłej ochronie. Oznacza to w praktyce, że nie można tych zwierząt przetrzymywać, hodować, niszczyć ich siedlisk, przemieszczać z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca (paragraf 1 pkt 1-14). Wyżej wymienione rozporządzenie zezwala (paragraf 7 pkt 4) „na chwytanie zwierząt rannych i osłabionych, w celu udzielenia im pomocy weterynaryjnej i przemieszczania do ośrodków rehabilitacji zwierząt”.

Anatomia i fizjologia

Small jez ryc1 opt

Ryc. 1. Włosy dotykowe w części twarzowej.

Grzbietowo-boczne partie ciała jeży pokryte są kolcami, będącymi wytworem rogowym naskórka. Kolce pełnią funkcje obronne przed drapieżnikami oraz biorą udział w termoregulacji. Zwijanie jest możliwe dzięki dobrze wykształconym grzbietowym i brzusznym mięśniom skórnym, które pozwalają na przyjęcie kulistego kształtu zapobiegającego urazom zewnętrznych części ciała. Okrywa kolcowa nie ulega wymianie sezonowej. W przypadku utraty kolców w wyniku urazu lub choroby, po wyleczeniu kolce całkowicie odrastają, lecz bardzo wolno, co może oznaczać, że jeż może być przez kilka tygodni pozbawiony możliwości obronnych. Umiejętność stroszenia lub kładzenia kolców pozwala na konwekcyjną regulację temperatury. Część brzuszna oraz twarzowa pokryte są włosami czuciowymi o budowie szczeciniastej (ryc. 1).

Zmysł słuchu jest bardzo wyostrzony, co należy szczególnie uwzględnić w czasie badania oraz przetrzymywania ambulatoryjnego takiego pacjenta. Jeże są nadzwyczaj wrażliwe na dotykanie ich kolców oraz włosów czuciowych w okolicy głowy i brzucha, co najczęściej prowadzi do zwijania się. Zwierzęta te różnicują smaki. Źle tolerują pokarmy gorzkie, słone oraz kwaśne. Preferują karmę słodką, co doskonale można wykorzystać w przygotowywaniu leków dla jeża.

Wzrok oraz węch jeża nie odgrywają dużej roli w znajdowaniu pokarmu. Są to zmysły wykorzystywane intensywnie jedynie w okresie rujowym. Jeże mają bardzo sprawny narząd lemieszowo-nosowy (organ Jacobsona), w obrębie którego znajdują się receptory dla różnych substancji chemicznych, np. feromonów. Stymulacja tego narządu pobudza wydzielanie śliny. Intensywne ślinienie jeży jest zjawiskiem fizjologicznym. Mylnie bywa interpretowane jako objaw choroby, np. wścieklizny.

Small jez ryc2 opt

Ryc. 2. Podskórne podanie leków.

Na jesieni spadek temperatury otoczenia przez kilka kolejnych dni poniżej 10°C wpływa na obniżenie aktywności metabolicznej. Ssaki te mają zdolność hiberancji. Aby przetrwać sen zimowy, młody jeż musi osiągnąć minimalną masę ciała 450 g. Jeże poniżej tej wagi z reguły nie przeżywają zimy. Dlatego okres jesienny jest czasem wzmożonego żerowania w celu pozyskania oraz zmagazynowania odpowiedniej ilości substancji energetycznych, pozwalających na przetrwanie okresu hibernacji. Energia jest magazynowana w tkance tłuszczowej. Miejscami chętnie wybieranymi przez jeże na zimowiska są sterty pościnanych gałęzi, nory pod zwalonymi drzewami, stodoły i drewutnie.

Żywienie

Small jez ryc3 opt

Ryc. 3. Surowiczy wysięk z nosa w przebiegu zakażeń górnych dróg oddechowych.

W warunkach naturalnych jeże żywią się dżdżownicami, ślimakami, szarańczakami, rzadziej jaszczurkami, żabami, małymi gryzoniami, ptasimi jajami, pisklętami, owocami i padliną.

Small 20203

Tabela I. Parametry fizjologiczne jeży

Jeżom będącym pod opieką człowieka nie należy podawać naturalnych pokarmów (ślimaki, dżdżownice, owady – wyjątek stanowią mączniaki), ponieważ mogą to być żywiciele pośredni endopasożytów. Jeże chętnie jedzą karmę dla kotów, gotowane mięso drobiowe, gotowane jajka. Proces obróbki termicznej mięsa drobiowego i jajek jest istotny ze względu na podatność jeży na salmonelozę. Jako elementy objętościowe można wprowadzać drobno pokrojoną marchew, otręby pszenne oraz płatki owsiane. Do picia należy podawać wodę. Mleko krowie, co prawda chętnie spożywane przez jeże, może wywoływać silne biegunki.

W przypadku noworodków jeża stosujemy do odchowu preparaty mlekozastępcze dla psów lub kotów, które od 4. tygodnia życia uzupełniamy stałymi pokarmami (biały ser, kocia karma junior, drobno siekane mięso drobiowe, wołowe lub cielęce). Od 6. tygodnia życia młode jeże żywimy karmą dla osobników dorosłych.

Warunki przetrzymywania

Klatka, w której utrzymuje się jeże, powinna być zaopatrzona w kryjówkę (domek). Podłogę można wyścielić liśćmi lub ligniną. Do budowy kryjówki należy dostarczyć jeżowi siano, liście lub pognieciony papier. Dla pomyślnego przebiegu leczenia i rekonwalescencji najlepsze są klatki o powierzchni powyżej 1,5 m2. Chore, słabe i młode jeże wymagają temperatury otoczenia powyżej 18°C.

Jeżeli nie zdążymy wypuścić leczonego jeża do naturalnego środowiska przed okresem snu zimowego, ze względu na zły stan zdrowia lub zbyt niską masę ciała (jeże poniżej 450 g m.c.), zaleca się po wyleczeniu i osiągnięciu większej masy ciała przeniesienie go do „zimowiska”. Najlepiej do tego celu służą pomieszczenia o temperaturze ok. 0°C, np. garaże, komórki, pomieszczenia gospodarcze. Jeża należy umieścić w klatce, w której znajduje się dobrze izolowana drewniana skrzynka lub pudełko oraz suchy materiał na gniazdo (liście, siano, papier). W klatce należy również umieścić pokarm (najlepiej suchy pokarm) oraz wodę pitną.

następna strona>
1 2 3 >
OSTATNIO DODANE
Fretka po brexicie
Pomorskie norki bez wirusa
KUPIĘ/PRZEJMĘ ZLZ
POLECANE ARTYKUŁY
Farmakologia i toksykologia
Opioidowa farmakoterapia bólu okołooperacyjnego u psów i kotów
Choroby zakaźne
Grzybice narządowe kotów – aktualne dane
Choroby zakaźne
Zołzy nadal światowym problemem
Farmakologia i toksykologia
Co lekarz weterynarii powinien wiedzieć o produktach z konopi
Choroby zakaźne
Aktualne możliwości leczenia grzybicy worków powietrznych u koni
Choroby zakaźne
Bordetella bronchiseptica jako przyczyna odoskrzelowego zapalenia płuc u psów. Cz. I. Rozpoznanie
Choroby zakaźne
Zakażenie koronawirusem (SARS-CoV-2) – jak odpowiadać na pytania właścicieli psów i kotów?
Choroby zakaźne
Leczenie zakażeń powodowanych przez bakterie beztlenowe u psów i kotów
NEWSLETTER
OBSERWUJ NAS NA
NASZE PUBLIKACJE
  • Magazyn Weterynaryjny
  • Zamów prenumeratę
  • Weterynaria po Dyplomie
  • Zamów prenumeratę
  • Czytaj on-line Magazyn Weterynaryjny
  • Czytaj on-line Weterynaria po Dyplomie
  • Filmy
  • Rada Programowa Magazynu Weterynaryjnego


AKADEMIA PO DYPLOMIE WETERYNARIA
  • Termin i miejsce
  • Program
  • Koszty uczestnictwa
  • Rejestracja online


POMOC
  • Polityka prywatnosci
  • Zadaj pytanie
  • Logowanie i rejestracja
  • Regulamin
  • Metody płatności
  • Regulamin publikowania prac
  • Filmy Pomoc
  • Kontakt


KONTAKT

Medical Tribune Polska Sp. z o.o.
ul. Powązkowska 44C
01-797 Warszawa
NIP: 521-008-60-45


801 044 415
+48 (22) 444 24 44
kontakt@magwet.pl
Nr konta: 13 1600 1068 0003 0102 0949 9001

Kontakt w sprawie reklam: magwet-reklama@medical-tribune.pl

Anuluj