Tomografia komputerowa i tomografia rezonansu magnetycznego w obrazowaniu nowotworów wewnątrzczaszkowych

Nerwiak osłonkowy (neurilemmoma, schwannoma) w badaniach obrazowych przedstawia się jako różnej wielkości, dobrze odgraniczona zmiana rozrostowa, zlokalizowana w okolicach kątów mostowo-móżdżkowych. W obrazach T1-zależnych przed podaniem środka kontrastowego widoczny jest jako guz izointensywny (oczywiście jeśli zostanie uwidoczniony), natomiast w obrazach T2-zależnych jest izointensywny lub ma lekko podwyższoną intensywność sygnału. W badaniu CT przyjmuje postać ostro odgraniczonej, izodensyjnej zmiany guzowatej. Ulega silnemu wzmocnieniu kontrastowemu zarówno w CT, jak i MR. W momencie rozpoznania dość często osiąga znaczne rozmiary i wówczas w jego obrębie pojawiają się zmiany wsteczne: ogniska martwicowe, torbiele i zwapnienia. Ze względu na lokalizację i wielkość często powoduje deformację struktur tylnego dołu czaszki, przemieszczenie komory IV, ucisk pnia mózgu oraz zaburzenia w przepływie płynu mózgowo-rdzeniowego, prowadzące do wodogłowia (4, 7).

Nowotwory przysadki mózgowej

Makrogruczolak przysadki mózgowej jest dość często występującym, zazwyczaj nieaktywnym hormonalnie guzem u psów, bardzo rzadkim u kotów. Znaczne rozmiary i charakterystyczna lokalizacja ułatwiają rozpoznanie. W obrazach CT widoczny jest jako izodensyjny lub nieznacznie hipodensyjny, dość dobrze odgraniczony guz. W badaniu MR w obrazach T1-zależnych jest izointensywny lub ma nieznacznie obniżoną intensywność sygnału, w obrazach T2-zależnych cechuje się pośrednią intensywnością sygnału. Makrogruczolak ulega silnemu, jednorodnemu wzmocnieniu kontrastowemu w CT i MR. Podanie środka kontrastowego często pomaga w dokładnej ocenie zasięgu guza oraz uwydatnia ogniska martwicze, krwawienia i przestrzenie płynowe w jego obrębie.

Biorąc pod uwagę możliwości techniczne aparatów MR (w większości niskopolowe 0,2-0,5 T) oraz CT wykorzystywanych w weterynarii, zobrazowanie u psów i kotów tak małych struktur jak mikrogruczolaki przysadki jest bardzo trudne lub niemożliwe (2, 3, 7).

Chłoniaki

Chłoniak (lymphoma) w obrębie mózgu jest rozpoznawany głównie u kotów (np. w przebiegu zakażenia wirusem białaczki – FeLV). W CT widoczny jest jako izodensyjne lub słabo hiperdensyjne ognisko, niewyraźnie odgraniczone, z niewielkim obrzękiem tkanek otaczających, ulegające intensywnemu, jednolitemu wzmocnieniu kontrastowemu. Chłoniaki rozwijające się w jamie nosowej mogą naciekać do jamy czaszki. W badaniu MR w obrazach T1-zależnych są hipointensywne, w obrazach T2-zależnych – hiper- lub izointensywne, z widoczną strefą obrzęku. Wzmocnienie kontrastowe jest wyraźne i jednorodne albo wzmacnia się tylko obwodowa część zmienionego obszaru.

Nowotwory szerzące się przez ciągłość tkanek

Zarówno CT, jak i MR są bardzo pomocne w rozpoznawaniu zmian rozrostowych szerzących się przez ciągłość tkanek i penetrujących do jamy czaszki. Dość często guzy rozrastające się w obrębie jamy nosowej przerastają i niszczą struktury błędnika sitowego i blaszkę sitową kości sitowej, przechodząc do jamy czaszki. Podobnie może się dziać z guzami rozrastającymi się w obrębie zatok czołowych, które po zniszczeniu wewnętrznej blaszki kości czołowej przenikają do mózgoczaszki. Przeważnie są to zmiany wysoce złośliwe, naciekające i przerastające oponę twardą i tkanki mózgu. W badaniach obrazowych guzy takie wyglądają jak niewyraźnie odgraniczone struktury o bardzo niejednorodnej densyjności/sygnale i ulegające podobnie niejednorodnemu wysyceniu kontrastem. Często spotykane są zmiany wsteczne – różnej wielkości ogniska martwicowe, krwawienia (różne stadia przemiany hemoglobiny) oraz przestrzenie płynowe (2, 3, 4).

Nowotwory przerzutowe

Nowotwory przerzutowe stanowią znaczny procent wszystkich guzów wewnątrzczaszkowych. Do częstych nowotworów dających przerzuty wewnątrzczaszkowe należą: gruczolakorak gruczołów mlekowych, rak gruczołu krokowego, naczyniakomięsak krwionośny, włókniakomięsak, czerniak złośliwy. Główną cechą, która pozwala różnicować te zmiany np. z glejakami, jest ich mnogość. Charakterystyczny jest także rozległy obszar obrzęku towarzyszący stosunkowo niewielkim zmianom. Do wykrycia drobnych ognisk przerzutowych konieczne jest podanie kontrastu i badanie cienkimi warstwami. Spotyka się różne typy wzmocnienia kontrastowego: punktowe, otoczki, nieregularne. Współczynnik osłabienia liniowego/sygnał mogą być bardzo zróżnicowane, zależnie od rodzaju nowotworu (4, 5, 7, 10, 11).

Wśród objawów klinicznych odnotowanych w historii choroby u zwierząt skierowanych do pracowni na badanie MRI głowy, u których zdiagnozowano proces nowotworowy, dominowały: ataki padaczkowe, zaburzenia świadomości i utrata funkcji poznawczych, zaburzenia widzenia i słuchu, deficyty neurologiczne ze strony nerwów czaszkowych, niedowłady i porażenia kończyn, napady niekontrolowanej agresji lub paniki, nadmierna i niekontrolowana wokalizacja.