Bardzo często do lekarzy weterynarii trafiają króliki, świnki morskie lub szynszyle z objawami takimi jak zmniejszony i(lub) wybiórczy apetyt, spadek masy ciała, apatia albo biegunka. Choć mogą one sugerować zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, powinny w pierwszej kolejności uczulić lekarza na ewentualne choroby jamy ustnej, w tym zębów. W takim przypadku powinno się wykonać pełne badanie stomatologiczne. Zaleca się nawet przeprowadzenie takiego badania u zwierząt zdrowych, bez klinicznych objawów, jako część podstawowego badania klinicznego w celu jak najwcześniejszego wykrycia ewentualnych zaburzeń. Jest to niezmiernie ważne, ponieważ we wczesnych okresach wielu nieprawidłowości leczenie jest skuteczne, a nawrotom można niejednokrotnie zapobiegać poprzez zmianę diety. W późniejszym okresie natomiast jedynym leczeniem jest postępowanie paliatywne.

Króliki

Anatomia prawidłowa i fizjologia

Wzór zębowy nowo narodzonych królików jest następujący: I2 C0 P3 M0/I1 C0 P2 M0. Zęby trzonowe pierwszy i drugi pojawiają się odpowiednio w pierwszym i drugim tygodniu życia. W czwartym tygodniu następuje wymiana zębów przedtrzonowych i wyrzyna się 3. ząb trzonowy. Po 28. dniu wymiana uzębienia z mlecznego na stałe jest zakończona. W tym okresie młode odżywiają się jedynie mlekiem matki.

Wzór zębowy osobników dorosłych: I2 C0 P3 M3/I1 C0 P2 M3 (ryc. 1). Fizjologicznie czasem brak drugiego siekacza i trzeciego zęba trzonowego w szczęce po lewej i(lub) prawej stronie. Zwierzęta starsze czasem tracą zęby trzonowe.

Zęby są niepigmentowane. Mają długą koronę (hypselodontyzm), są pozbawione anatomicznego korzenia i są pokryte szkliwem także w zębodole (dlatego też nazywa się je bezkorzeniowymi). Aby opisać ich budowę, używa się pojęć korona kliniczna – część zęba nad dziąsłem, korona zębodołowa – część ukryta w zębodole, oraz wierzchołek zęba – warstwa rozrodcza.