29/08/2018
Płytka eozynofilowa (inne nazwy tej postaci to tarczka eozynofilowa, ang. eosinophilic plaque) najczęściej występuje u młodych zwierząt (zwykle pomiędzy 2. a 6. rokiem życia). Płytka lokalizuje się na brzuchu, bokach ciała i przyśrodkowej powierzchni ud, ale zmiany mogą dotyczyć dowolnej okolicy. Płytki eozynofilowe są dobrze odgraniczone, wyniesione ponad powierzchnię, kształtu owalnego lub okrągłego, barwy czerwonej lub pomarańczowej, czasem sączące się, o średnicy od 0,5 do 7 cm. W odróżnieniu od wrzodu i ziarniniaka w tej postaci obecny jest świąd (7). Cechą dość charakterystyczną jest występowanie zarówno obwodowej, jak i tkankowej eozynofilii.
W przypadku zespołu eozynofilowego możliwe jest pojawienie się u tego samego osobnika kilku postaci klinicznych zespołu równocześnie lub też mogą one następować po sobie (po wyleczeniu w kolejnym nawrocie choroby może być to inna postać). Zespołowi eozynofilowemu towarzyszy niekiedy prosówkowe zapalenie skóry. Ponadto u kotów alergików może występować świąd głowy i szyi.
Ryc. 1. Ziarniniak liniowy lokalizujący się na tylnej powierzchni ud u kota z dermatozą alergiczną.
Wiele czynników etiologicznych przedstawionych w tab. I można potwierdzić badaniami dodatkowymi. Należy wykonać badanie włosa w celu rozpoznania grzybic powierzchownych (dermatofitoz) i niektórych inwazji pasożytniczych (wszawica, chejletieloza). Gdy dermatofitoza jest prawdopodobna, powinno się wykonać badanie hodowlane w tym kierunku (badanie mikroskopowe włosa nie jest w 100% czułe). Badanie z taśmą samoprzylepną umożliwia rozpoznanie chejletielozy, notoedrozy, otodektozy. Zeskrobina pozwala rozpoznać nużycę, notoedrozę, otodektozę. Dzięki testowi wyczesywania i próbie z wilgotną bibułą możliwe jest wykazanie obecności na kocie pcheł i ich odchodów.
Ryc. 2. Wrzód eozynofilowy lokalizujący się symetrycznie na wargach górnych.
W przypadku alergicznego pchlego zapalenia skóry (APZS) pomocne jest wykazanie obecności pcheł. Ostateczne rozpoznanie tej choroby można ustalić po przeprowadzeniu zwalczania pcheł trwającego kilka tygodni. W przypadku alergii pokarmowej rozpoznanie ustalane jest na podstawie diety eliminacyjnej stosowanej co najmniej 6-8 tygodni. Trudniejsze jest rozpoznanie atopowego zapalenia skóry. Wymaga ono wykluczenia opisanych powyżej chorób alergicznych oraz spełnienia przez podejrzanego osobnika kryteriów diagnostycznych. Kryteria te przedstawione są w tab. III i IV [opracowane są dwa rodzaje kryteriów – dla kotów z objawami AZS (tab. III) oraz dla kotów z objawami AZS, u których na przykład poprzez stosowanie profilaktyki wykluczono APZS (tab. IV)]. Spełnienie przez ocenianego osobnika pięciu z ośmiu kryteriów wymienionych w tabeli III umożliwia rozpoznanie atopowego zapalenia skóry (alergicznego zapalenia skóry niewywołanego alergią na pchły i alergią pokarmową) z 75-procentową czułością i 76% swoistością. Spełnienie sześciu z 10 kryteriów wymienionych w tab. IV umożliwia rozpoznanie tej choroby z 90-procentową czułością i 83-procentową swoistością. W przypadku niepotwierdzenia żadnej ze znanych przyczyn etiologicznych przyjmuje się, że zespół eozynofilowy ma charakter idiopatyczny.
Tabela III. Kryteria diagnostyczne atopii u kotów z objawami świądu, u których nie wykluczono nadwrażliwości na alergen pchli
Tabela IV. Kryteria diagnostyczne atopii u kotów, u których wykluczono nadwrażliwość na alergen pchli
Badanie to należy wykonać metodą odciskową, a preparaty zabarwić techniką Diff-Quick. W preparatach widoczne są bardzo liczne granulocyty kwaso- i obojętnochłonne (mogą też być obecne w niewielkiej liczbie komórki plazmatyczne, tuczne i limfocyty), co w znacznym stopniu sugeruje, że mamy do czynienia z tym zespołem. W przypadkach wątpliwych, szczególnie gdy zmiany mają charakter guzów i wrzodów, należy wykonać badanie histopatologiczne, które ostatecznie potwierdza rozpoznanie. W badaniu cytologicznym można stwierdzić obecność bakterii lub grzybów. Zakażenia bakteryjne, choć przez niektórych autorów uważane za pierwotną przyczynę zespołu (18), zwykle mają charakter wtórny. Jeżeli w cytologii zostanie stwierdzona duża liczba bakterii (szczególnie wewnątrzkomórkowo), może być wskazane dalsze badanie w tym kierunku (posiew i antybiogram). Obecność pałeczek bezwzględnie należy traktować jako wskazanie do przeprowadzenia tego typu badań (4). Opisywane były przypadki, w których leczenie ogólne amoksycyliną z kwasem klawulanowym prowadziło do ustąpienia zmian (22).
Ryc. 3. Wrzód eozynofilowy – choroba rozwinęła się w przebiegu atopowego zapalenia skóry.
