W czasie zakażenia koronawirusem u kotów może dochodzić do rozwinięcia się procesu chorobowego w wielu różnych narządach, co jest przyczyną różnorodności objawów, a także zagrożenia, jakie niesie infekcja. Poza samym wirusem duże znaczenie ma tu odporność zwierzęcia.

Wirusowe zapalenie jamy otrzewnej kotów (feline infectious peritonitis, FIP) to bardzo ciężka postać zakażenia koronawirusem (FIP-CoV). Ogólnie zakażenie koronawirusem u kotów może przebiegać pod dwiema głównymi postaciami. Pierwszą z nich jest koronawirusowe zapalenie jelit kotów (feline coronavirus enteritis – FCE) – postać wynikająca z infekcji wirusem (FE-CoV) mającym szczególny tropizm do komórek nabłonka jelit (enterotropizm). Występuje głównie u kociąt, zarówno wolno żyjących, jak i domowych. Zakażenie może być bezobjawowe lub z łagodnymi zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego. Postać jelitowa – z nieswoistymi i przemijającymi objawami, przeważnie o niewielkim nasileniu, zazwyczaj kończy się samoistnym wyleczeniem. Należy jednak pamiętać, że po przebytej infekcji siewstwo wirusa może występować jeszcze przed długi czas, a czasem nawet przez całe życie zwierzęcia. Stanowi to olbrzymie zagrożenie epizootyczne, stąd w populacjach kotów wolno żyjących zdarza się, że większość osobników jest nosicielami koronawirusa FE-CoV.

Jedynie u około 5-10% zwierząt zakażonych jelitowym koronawirusem powstaje mutacja powodująca rozszerzenie enterotropizmu dodatkowo o zdolność do zakażania monocytów i makrofagów (FIP-CoV). U tych zwierząt przy silnej odporności może dochodzić do przetrwania wirusa w makrofagach bez wywoływania choroby, aż do ewentualnego spadku odporności. W przypadku średniej odporności może rozwinąć się postać bezwysiękowa, o dłuższym przebiegu niż wysiękowa. W zaatakowanych narządach powstają wówczas ogniska zapalne, ziarniniaki. U zwierząt z osłabionym układem odpornościowym (szczególnie często osobniki młode, czasem także starsze) rozwija się ostry proces chorobowy, wysiękowy, kiedy głównym objawem klinicznym jest gromadzenie się płynu w jamach ciała. Postać ta, podobnie jak bezwysiękowa, u zwierząt niepoddanych leczeniu związana jest ze 100% śmiertelnością.

Nazwa „zakaźne zapalenie otrzewnej kotów”, określająca umiejscowienie objawów na terenie jamy brzusznej, nie oddaje zatem w pełni złożoności choroby. Pochodzi ona od najbardziej ostrej postaci, z dominującym zapaleniem jamy otrzewnej z charakterystycznym wodobrzuszem.

Badanie ultrasonograficzne w początkowym etapie FIP, kiedy dochodzi do pogorszenia stanu ogólnego z nieustępującą podwyższoną temperaturą i osłabienia aktywności zwierzęcia, pozwala czasem wykazać nieswoiste wzbudzenie w układzie chłonnym pod post...