16/03/2018
Klasyfikacji zmian kostno-stawowych psów dokonuje się najczęściej w oparciu o rozległość i lokalizację toczącego się procesu chorobowego. Choroby dojrzewającego szkieletu występują w postaci zmian pojedynczych, o miejscowym charakterze, bądź skutkują pojawianiem się zmian uogólnionych, wieloogniskowych. Większość z nich jest uwarunkowana genetycznie.
Radiological manifestations of bone and joint diseases in growing dogs
Classification of bone and joint diseases is based on the extent and location of the lesions. Most of them are secondary to genetic predispositions. Hip dysplasia and elbow dysplasia are common orthopedic problems often encountered in clinical practice. The heredity patterns of the diseases are similar to those found in humans. Their division is based on clinical factors. Primary joint diseases and primary bone diseases are distinguished.
Key words: growing dogs, radiology, bones
Biorąc pod uwagę analizę pojedynczych genów, ich lokalizację w chromosomach i sposób dziedziczenia, odnaleziono podobieństwa chorób szkieletu psów do tych występujących u ludzi. Dysplazja stawów biodrowych (DSB) czy łokciowych (ED) psów jest powszechnym problemem ortopedycznym, z którym styka się lekarz weterynarii w praktyce. Należy także pamiętać, że istnieje grupa wad rozwojowych szkieletu, takich jak dysplazje kostno-chrzęstne, które nastręczają trudności diagnostyczne ze względu na fakt bardzo rzadkiego występowania u psów. Dlatego w niniejszym opracowaniu dokonano podziału tych chorób z punktu widzenia klinicznego. Obejmuje on pierwotne choroby dotyczące stawów i pierwotne choroby dotyczące kości.
Ryc. 1. Martwica chrzęstno-kostna dalszej przynasady kości łokciowej u psa. Poszerzenie chrząstki wzrostowej kości łokciowej.
Osteochondroza jest zaburzeniem dotyczącym chrząstek wzrostowych rosnących psów ras dużych i olbrzymich w wieku 6-9 miesięcy. W etiologii choroby wymieniane są różne czynniki, jednak tylko odziedziczalność i uwarunkowania anatomiczne są dobrze opisane w literaturze fachowej. W medycynie człowieka i medycynie weterynaryjnej oprócz terminu osteochondrosis pojawia się również termin osteochondritis, sugerujący podłoże zapalne, które nie jest charakterystyczną cechą tej choroby. Dlatego większość naukowców skłania się ku stosowaniu terminu osteochondroza (osteochondrosis), określającego ogniskową martwicę chrząstki wzrostowej w wyniku miejscowego niedokrwienia, prowadzącego do zaburzenia kostnienia śródchrzęstnego. Badacze tego procesu u zwierząt polecają stosowanie terminu osteochondroza i włączenie do terminologii określeń osteochondrosis latens, manifesta i dissecans w zależności od stopnia zaawansowania procesu chorobowego i możliwości ujawnienia zmian w badaniu radiologicznym. Zmiany o charakterze osteochondrozy pojawiają się w ściśle określonych miejscach szkieletu, tam gdzie chrząstka podlega największym obciążeniom mechanicznym podczas pracy stawu. Najczęstsza lokalizacja zmian o charakterze osteochondrozy to doogonowa krawędź głowy kości ramiennej, przyśrodkowy bloczek kości ramiennej, dalsza przynasada kości łokciowej (ryc. 1), kłykcie kości udowej, przyśrodkowa krawędź bloczka kości skokowej. W wyniku osteochondrozy może dochodzić do przedwczesnego skostnienia chrząstek wzrostowych, a także do odwarstwienia nasady (epiphysiolysis). Oddzieleniu się nasady towarzyszy w niektórych przypadkach złamanie, którego następstwa prowadzą do zaburzeń wzrostu kości i ich zniekształcenia.
1. Osteochondroza głowy kości ramiennej (aseptyczna martwica głowy kości ramiennej)
Ryc. 2. Aseptyczna martwica głowy kości ramiennej. Spłaszczenie i ubytek warstwy podchrzęstnej głowy kości ramiennej.
Ryc. 3. Aseptyczna martwica głowy kości ramiennej. Nieregularny zarys głowy kości ramiennej z wolno leżącym ciałem śródstawowym poniżej.
Objawy radiologiczne obejmują:
2. Osteochondroza kości udowej
Ryc. 4. Osteochondroza kłykcia kości udowej. Zdjęcie stawu kolanowego w projekcji strzałkowej z widocznymi ubytkami cienia w kłykciu bocznym z jego nieznacznym spłaszczeniem.
Ryc. 5. Osteochondroza kłykcia kości udowej. Zdjęcie stawu kolanowego w projekcji bocznej.
Objawy radiologiczne dotyczą zwłaszcza kłykcia bocznego kości udowej, rzadziej kłykcia przyśrodkowego, i obejmują (ryc. 4 i 5):
3. Osteochondroza kości stępu
Ryc. 6. Osteochondroza kości stępu. Ubytek cienia na przyśrodkowej krawędzi bloczka kości skokowej z poszerzeniem szpary stawu piszczelowo-skokowego.
Ryc. 7. Osteochondroza kości stępu. Obraz tomografii komputerowej w projekcji poprzecznej z uwidocznionym oddzielonym fragmentem kości skokowej.
Zmiany radiologiczne obejmują najczęściej krawędź przyśrodkową bloczka kości skokowej (ryc. 6 i 7) oraz bloczek kości piętowej:
