MAGWET
ZALOGUJ
MAGWET
Zobacz też >
WETERYNARIA PO DYPLOMIE
Prenumeruj
Odnów Subskrypcję
Prenumeruj
Zostań członkiem społeczności
MAGWET
Czasopisma
Magazyn Weterynaryjny Weterynaria po Dyplomie
Praktyka
Kliniczna
Anestezjologia Behawioryzm Chirurgia Choroby wewnętrzne Choroby zakaźne Dermatologia Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka obrazowa Endokrynologia Farmakologia i toksykologia Gastroenterologia Geriatria Hematologia Kardiologia Laryngologia Nefrologia i Urologia Neurologia Okulistyka Onkologia Ortopedia Parazytologia Rehabilitacja Rozród Stany nagłe Stomatologia Żywienie
Gatunki
Małe zwierzęta Konie Przeżuwacze Świnie Ptaki Zwierzęta egzotyczne Zwierzęta dzikie
Zarządzanie
Praktyką
Prawo Psychologia Zarządzanie
Wydarzenia
Kongresy POLECAMY Webinaria
Filmy
Sklep
Koszyk
0
ZALOGUJ
Zaloguj
Zarejestruj

Endokrynologia Koty Psy

Kilka praktycznych uwag na temat rozpoznawania i leczenia cukrzycy u psów i kotów

24/05/2019

Artykuł ukazał się
Magazyn Weterynaryjny
2019
05

Endokrynologia

Kilka praktycznych uwag na temat rozpoznawania i leczenia cukrzycy u psów i kotów

lek. wet. Magdalena Krasztel, specjalista chorób psów i kotów1,2
dr hab. n. wet. Michał Czopowicz, specjalista chorób psów i kotów1,2

1 Całodobowa Lecznica Weterynaryjna DOBRYWET, Bobrowiec k. Piaseczna
2 Samodzielna Pracownia Epidemiologii i Ekonomiki Weterynaryjnej, Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW, Warszawa

Wielomocz i zwiększone pragnienie (polyuria/polydipsia, ang. PU/PD) oraz postępujące chudnięcie przy zachowanym, a często wzmożonym apetycie to typowe objawy cukrzycy, będące bezpośrednią konsekwencją hiperglikemii (Nelson, 2005) (ryc. 1). Jednak nie każdy pacjent, u którego ostatecznie rozpoznajemy cukrzycę, zgłasza się do nas z takimi objawami lub też nie zawsze uzyskujemy je wprost z wywiadu.

Small krasztel magdalena opt

lek. wet. Magdalena Krasztel, specjalista chorób psów i kotów

Small czopowicz micha%c5%82 opt

dr hab. n. wet. Michał Czopowicz, specjalista chorób psów i kotów

Pacjentów, u których podejrzewamy cukrzycę, możemy podzielić na trzy grupy:

1. Pacjent klasyczny – trafia do lekarza z powodu występowania typowych objawów cukrzycy, często od dłuższego czasu. PU/PD są szybciej zauważane i częściej są bezpośrednim powodem wizyty w przypadku psów niż kotów, prawdopodobnie ze względu na konieczność częstszego wychodzenia z nimi na spacery.

2. Pacjent nieoczywisty – trafia do lekarza z innymi objawami niż wyżej wymienione lub z powodu chorób wtórnych do cukrzycy. Są to najczęściej: utrata apetytu i wymioty (nefropatia cukrzycowa albo zapalenie trzustki), nawracający częstomocz bądź krwiomocz (zapalenie pęcherza moczowego), zaburzenia poruszania się, zwłaszcza osłabienie lub kulawizna kończyn miednicznych u kotów (neuropatia cukrzycowa), zmętnienie soczewek u psów (zaćma cukrzycowa). Szczególną grupę stanowią pacjenci w stanie bardzo ciężkim, wywołanym kwasicą ketonową, nieketonową hiperglikemią hiperosmolarną lub ostrym zapaleniem trzustki. Tak czy inaczej podejrzenie cukrzycy pojawia się zwykle dopiero po stwierdzeniu znacznej hiperglikemii.

3. Pacjent przypadkowy – trafia do lekarza z objawami zupełnie niezwiązanymi z cukrzycą albo bez objawów chorobowych na okresową kontrolę lub badanie przed znieczuleniem ogólnym. Podejrzenie cukrzycy stawiamy jedynie dzięki temu, że oznaczenie stężenia glukozy wchodzi obecnie w skład każdego, nawet najbardziej podstawowego badania laboratoryjnego.

Rozpoznanie cukrzycy

Hiperglikemia pozwala nam podejrzewać cukrzycę. Oznaczenie stężenia glukozy we krwi jest badaniem o bardzo wysokiej czułości, co oznacza, że pacjent z cukrzycą jedynie sporadycznie będzie miał prawidłowe stężenie glukozy. Dlatego jest to bardzo użyteczne badanie przesiewowe. Ma ono jednak ograniczoną swoistość – hiperglikemia nie musi oznaczać, że pacjent ma cukrzycę. Z krótkotrwałą hiperglikemią przy braku cukrzycy spotykamy się najczęściej u kotów z powodu stresu podczas pobierania krwi. Często towarzyszy jej znaczny wzrost odsetka limfocytów w rozmazie krwi (nawet do 70-80%), co jest innym charakterystycznym dla kotów objawem stresu. Hiperglikemia stresowa nie występuje u psów! Drugą przyczyną, o której należy pamiętać, jest stosowanie leków uspokajających z grupy α2-agonistów (ksylazyna, medetomidyna, deksmedetomidyna), powodujących silne, choć krótkotrwałe zahamowanie wydzielania insuliny i wtórną hiperglikemię zarówno u psów, jak i u kotów (Ambrisko i Hikasa, 2002). Hiperglikemia niezwiązana z cukrzycą często towarzyszy ostremu zapaleniu trzustki (Williams i Steiner, 2016). W naszej praktyce obserwowaliśmy kilkakrotnie hiperglikemię u pacjentów we wstrząsie hipowolemicznym, u których nie występowała cukrzyca.

Zakresy referencyjne dla stężenia glukozy we krwi psów i kotów zawierają się między 70 a 130 mg/dl, czyli między 3 a 7 mmol/l (przelicznik – mg/dl × 0,056 = mmol, mmol × 18 = mg/dl). Stężenie glukozy we krwi, przy którym pojawia się ona w moczu (tzw. próg nerkowy dla glukozy) wynosi 180-220 mg/dl u psów i 200-280 mg/dl u kotów (Nelson, 2005; Nelson i Reusch, 2014). Podwyższone stężenia glukozy we krwi, nieprzekraczające jednak progu nerkowego, uznawane są za łagodną hiperglikemię. Nie jest to jednak zasada, którą należy się kierować w rozpoznawaniu cukrzycy – u kota silnie zestresowanego lub znieczulonego lekiem z grupy α2-agonistów może wystąpić glikozuria. Z drugiej strony pies albo kot bez glikozurii może mieć cukrzycę, choć prawdopodobnie w dość wczesnej fazie.

Small kilka ryc1 opt

Ryc. 1. Uproszczony schemat etiopatogenezy cukrzycy.

W przypadku łagodnej hiperglikemii ograniczamy się zazwyczaj do wywiadu i obserwacji pacjenta z kontrolą stężenia glukozy glukometrem w gabinecie podczas wizyt kontrolnych. W razie niepewności co do pochodzenia hiperglikemii lub utrzymywania się łagodnej hiperglikemii w kontrolnych pomiarach należy oznaczyć stężenie fruktozaminy albo odsetek hemoglobiny glikowanej. Oba związki powstają w wyniku nieenzymatycznego, samoistnego i trwałego wiązania się glukozy z białkami – albuminą w przypadku fruktozaminy, hemoglobiną w przypadku hemoglobiny glikowanej. Nasilenie tego procesu zależy od stężenia glukozy we krwi oraz okresu półtrwania albumin, który wynosi 2-3 tygodnie, albo od czasu przeżycia erytrocytu, szacowanego u psa na 110-120 dni, a u kota na 70 dni. Można więc przyjąć, że stężenie fruktozaminy odzwierciedla glikemię w okresie 2-3 tygodni poprzedzających oznaczenie fruktozaminy, a odsetek hemoglobiny glikowanej – odpowiednio w okresie trzech ostatnich miesięcy u psa i dwóch u kota. Badania wskazują (Elliott i wsp., 1999), że zarówno fruktozamina, jak i hemoglobina glikowana są użytecznymi narzędziami do weryfikowania przyczyn hiperglikemii oraz monitorowania przebiegu cukrzycy. Za wyborem oznaczania stężenia fruktozaminy przemawia jego powszechna dostępność w laboratoriach. Ponadto w przypadku fruktozaminy odzwierciedlanie stanu glikemii w bliższym czasie w przeszłości może ułatwiać stabilizowanie cukrzycy na początku leczenia, a także monitorowanie pacjentów z niestabilnym stężeniem glukozy. Zakres referencyjny wynosi od około 200 do 350-390 µmol/l u obu gatunków. Jej oznaczenia mogą być zafałszowane w przypadku znacznej hipoalbuminemii (< 25 g/l) lub hiperlipidemii (stężenie trójglicerydów > 150 mg/dl).

Przed wprowadzeniem oznaczania stężenia fruktozaminy za przejaw cukrzycy przyjmowano na ogół trwałe utrzymywanie się hiperglikemii na czczo (zwykle > 180 mg/dl u psów, > 250 mg/dl u kotów) oraz występowanie glikozurii. Obecnie stwierdzenie jednoznacznie podwyższonego stężenia fruktozaminy (powiedzmy > 400 µmol/l) wydaje się wystarczającym kryterium rozpoznania cukrzycy zarówno u psa, jak i u kota.

Po rozpoznaniu cukrzycy należy wykonać badanie ogólne moczu oraz USG jamy brzusznej. Badanie ogólne moczu pozwala na wykluczenie współistniejącego zapalenia dróg moczowych, będącego częstym powikłaniem cukrzycy (Forrester i wsp., 1999). USG jamy brzusznej daje (niestety zwykle ograniczoną) informację na temat występowania chorób towarzyszących lub prowadzących do cukrzycy. Narządy istotne do oceny w obrazie USG, których zmian możemy się spodziewać u pacjenta z cukrzycą, to:

  • wątroba – powiększenie spowodowane stłuszczeniem może występować w cukrzycy, ale jeśli jest bardzo znaczne, może wskazywać na współistniejącą nadczynność kory nadnerczy (częściej) lub chorobę wątroby (rzadziej)
  • trzustka – zapalenie może istotnie wpływać na skuteczność leczenia, szczególnie w początkowym okresie stabilizowania glikemii
  • układ rozrodczy u samic – obecność czynnych hormonalnie jajników znacznie utrudnia leczenie cukrzycy, zespół zapalenia błony śluzowej macicy/ropomacicza (ang. endometritis/pyometra complex, EPC) prowadzi zwykle do PU/PD
  • nerki – cukrzyca może predysponować do rozwoju przewlekłej choroby nerek
  • nadnercza – powiększenie jednego lub obu nadnerczy może wskazywać na nadczynność kory nadnerczy. Opisywano wielokrotnie występowanie cukrzycy u ludzi z guzem chromochłonnym nadnerczy, ustępującej po jego usunięciu (Mesmar i wsp., 2017), brak jednak opisu takich przypadków u zwierząt (Eigenmann i Peterson, 1984).

Wybór sposobu leczenia

Teoretycznie wybór mamy następujący: 1) insulinoterapia, 2) doustne leki przeciwcukrzycowe, 3) zmiana diety i trybu życia... Praktycznie wszystko sprowadza się jednak do dylematu – podawać insulinę czy nie podawać?

następna strona>
1 2 3 4 >
OSTATNIO DODANE
Komu pomóc?
Sąsiedzi rozmawiają o ASF
Herpeswirus krąży nad Europą
POLECANE ARTYKUŁY
Farmakologia i toksykologia
Opioidowa farmakoterapia bólu okołooperacyjnego u psów i kotów
Onkologia
Ośmioletnia suka z nawrotowym krwiomoczem
Hematologia
Zależne od rasy zmiany w obrazie krwi u psów i kotów. Cz. II
Choroby zakaźne
Grzybice narządowe kotów – aktualne dane
Onkologia
Dziesięć najczęstszych nowotworów u psów w Polsce
Chirurgia
Rany u małych zwierząt. Cz. III. Czemu rana się nie goi
Dermatologia
Toczniowe zniekształcenie pazurów u psów jako rzadka forma tocznia – rozpoznawanie i leczenie
Parazytologia
Motyliczka mięśniowa – możliwości rozpoznawania nowego zagrożenia
NEWSLETTER
OBSERWUJ NAS NA
NASZE PUBLIKACJE
  • Magazyn Weterynaryjny
  • Zamów prenumeratę
  • Weterynaria po Dyplomie
  • Zamów prenumeratę
  • Czytaj on-line Magazyn Weterynaryjny
  • Czytaj on-line Weterynaria po Dyplomie
  • Filmy
  • Rada Programowa Magazynu Weterynaryjnego


AKADEMIA PO DYPLOMIE WETERYNARIA
  • Termin i miejsce
  • Program
  • Koszty uczestnictwa
  • Rejestracja online


POMOC
  • Polityka prywatnosci
  • Zadaj pytanie
  • Logowanie i rejestracja
  • Regulamin
  • Metody płatności
  • Regulamin publikowania prac
  • Filmy Pomoc
  • Kontakt


KONTAKT

Medical Tribune Polska Sp. z o.o.
ul. Powązkowska 44C
01-797 Warszawa
NIP: 521-008-60-45


801 044 415
+48 (22) 444 24 44
kontakt@magwet.pl
Nr konta: 13 1600 1068 0003 0102 0949 9001

Kontakt w sprawie reklam: magwet-reklama@medical-tribune.pl

Anuluj