Użądlenie przez pszczołę, a w szczególności przez większą ich liczbę, często prowadzi do rozwoju wstrząsu anafilaktycznego u psa. Za charakterystyczny obraz kliniczny nadwrażliwości odpowiedzialne są składniki jadu (m.in. melityna, fosfolipaza A2, peptyd 401), powodujące uszkodzenia komórek i narządów, co może być przyczyną ostrej niewydolności nerek lub serca albo rozwoju wstrząsu anafilaktycznego. Podczas leczenia kluczowe jest szybkie jego podjęcie oraz systematyczne/ciągłe monitorowanie stanu pacjenta, a w razie konieczności modyfikowanie terapii. Dotyczy to oczywiście wszystkich chorób, ale przy wstrząsie anafilaktycznym dynamika podjętych działań jest niezmiernie istotna.

Opis przypadku – Gordon

Do lecznicy przyprowadzono rocznego niekastrowanego samca rasy owczarek niemiecki, pożądlonego przez rój pszczół kilka godzin wcześniej. W badaniu klinicznym stwierdzono obrzęk twarzoczaszki z widocznymi licznymi żądłami (około 40 w okolicy czołowej i szczękowej). Temperatura wewnętrzna ciała wynosiła 39,5°C, a czas włośniczkowy powyżej 2 sekund. Niezwłocznie podano deksametazon (1 mg/kg m.c. i.v.) i cyproheptadynę (1 mg/kg m.c. per os), wdrożono płynoterapię krystaloidem Ringer z mleczanami (40 ml/kg m.c. i.v.) oraz zastosowano leki przeciwbólowe (metamizol sodowy 50 mg/ml). Następnie rozpoczęto usuwanie żądeł.

W czwartej godzinie monitorowania pacjenta zaobserwowano bladość błon śluzowych, częstoskurcz i krwiomocz (ryc. 1). Wykonano badanie biochemiczne i morfologiczne krwi (tab. I i II).

Uzyskane wyniki pozwoliły potwierdzić niedokrwistość wywołaną nasiloną hemolizą wewnątrznaczyniową. Stężenie albumin i białka całkowitego było podwyższone ze względu na odwodnienie pacjenta, a bilirubiny z powodu nasilonej hemolizy i rozpadu hemoglobiny. Pogłębiający się spadek wartości hematokrytu w bardzo krótkim czasie był wskazaniem do przetoczenia koncentratu czerwonokrwinkowego. Przed transfuzją wykonano próbę krzyżową i oznaczono grupy krwi (ryc. 2) oraz rozpoczęto tlenoterapię. Ze względu na masywną hemolizę i możliwe uszkodzenie nerek zastosowano dodatkowo amoksycylinę z kwasem klawulanowym (500 mg przez siedem dni), probiotyk (raz dziennie do czterech dni po zakończeniu antybiotykoterapii), preparat z witaminą B12 i żelazem.

Po dobie stan pacjenta ustabilizował się i ustąpił krwiomocz. Parametry morfologiczne uległy poprawie (HT = 0,27 l/l, RBC = 4,9 T/l, HGB = 170 g/dl, WBC = 10,1 G/l). W kolejnych dniach kontynuowano w postaci doustnej prednizolon (0,5 mg/kg raz dziennie) oraz cyproheptadynę (1 mg/kg dwa razy dziennie), z jednoczesną terapią osłonową błony śluzowej żołądka omeprazolem przez siedem dni (1,0 mg/kg raz dziennie).