Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących endokrynopatii u kotów w wieku średnim i starszym. Znakomita większość przypadków (80-95%) jest związana z dysfunkcją komórek wyspowych trzustki oraz zmniejszeniem wrażliwości tkanek na insulinę. Dodatkowymi czynnikami nasilającymi insulinooporność są choroby współistniejące, które występują u 90% kotów z cukrzycą, w tym otyłość, stanowiąca problem u około 45% populacji dorosłych zwierząt.

Dotychczasowe rekomendacje AAHA (American Animal Hospital Association) oraz ISFM (International Society of Feline Medicine) odnośnie do leczenia cukrzycy u kotów zalecały stosowanie insuliny protaminowo-cynkowej (PZI, protamine zinc insulin), która do niedawna nie była dostępna na polskim rynku, lub długodziałającego analogu insuliny ludzkiej – glarginy (glargine). Leczenie powinno być wprowadzone jak najszybciej, a jego celem jest utrzymanie stężenia glukozy poniżej progu nerkowego bez powodowania hipoglikemii, która może zagrażać życiu. Najnowszym lekiem do obniżania hiperglikemii u kotów jest welagliflozyna – inhibitor kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT-2 inhibitor, sodium-glucose cotransporter-2 inhibitor), którego mechanizm działania zmniejsza ryzyko nadmiernego obniżenia stężenia glukozy.

Insulina protaminowo-cynkowa

PZI jest insuliną długodziałającą. Dołączenie zasadowej cząsteczki białkowej do insuliny ludzkiej pozwala na tworzenie w tkance podskórnej depozytów, z których insulina jest stopniowo uwalniana. Dodatkowo dzięki cynkowi tworzone są kompleksy wydłużające proces rozkładu insuliny w płynie międzykomórkowym. Taka struktura preparatu pozwoliła na osiągnięcie u kotów aktywności insuliny do 10-14 godzin. Nadir (najniższe stężenie glukozy we krwi) osiągany jest w 5.-7. godzinie po podaniu insuliny.

U kotów dotychczas nieleczonych insuliną terapię zaczyna się od 0,2-0,4 jedn./kg masy ciała co 12 godzin. Koty leczone wcześniej insuliną mogą wymagać wyższej dawki startowej – do 0,7 jedn./kg masy ciała co 12 godzin. W początkowym okresie leczenia pacjent powinien być co 7-14 dni poddany badaniu klinicznemu z uwzględnieniem masy ciała, stanu nawodnienia, glikemii, stężenia ciał ketonowych w moczu i/lub surowicy. Co 3-4 tygodnie wskazane jest oznaczenie stężenia fruktozaminy we krwi. Modyfikacja dawki insuliny o 0,5-1 jedn./kota zalecana jest u pacjentów z utrzymującymi się objawami hipoglikemii (na przykład nietypowe zachowanie, drżenia mięśniowe, drgawki, brak apetytu) lub hiperglikemii (wielomocz, nadmierne pragnienie, postępująca utrata masy ciała).