Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe
Stosowanie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) również może okazać się korzystne. Kwasy omega-3, takie jak kwas eikozapentaenowy i dokozaheksaenowy, oraz omega-6, np. kwas dihomo-gamma-linolenowy, mogą zmniejszyć stan zapalny poprzez konkurowanie z kwasem arachidonowym. NNKT regulują też syntezę leukotrienów i prostaglandyn.
Eikozanoidy działają przeciwzapalnie. Celem jest zmniejszenie stężenia eikozanoidów będących pochodnymi kwasu arachidonowego, które są mediatorami zapalenia, i zwiększenie stężenia tych, które w mniejszym stopniu powodują zapalenie. NNKT pomagają również utrzymać lipidową warstwę naskórka, która działa jak naturalna bariera i wpływa na czynność limfocytów.
Cyklosporyna
Cyklosporyna jest doskonałym lekiem w przypadku atopowego zapalenia skóry. Można ją stosować łącznie z immunoterapią lub bez jednoczesnego odczulania. Jeżeli właściciel nie zdecyduje się na wykonanie testów alergicznych z powodu braku chęci do prowadzenia immunoterapii iniekcyjnej, cyklosporyna staje się lekiem z wyboru.
Cyklosporyna zmodyfikowana (Atopica – Novartis) jest pierwszym doustnym niesteroidowym lekiem zarejestrowanym do leczenia atopowego zapalenia skóry u kotów. Atopica to rozpuszczalny w tłuszczach polipeptyd cykliczny uzyskiwany z grzybów. Ma właściwości wpływające na układ odpornościowy i jest inhibitorem kalcyneuryny. Cyklosporyna działa na konkretne komórki układu immunologicznego (komórki T), które wyzwalają reakcję alergiczną. Jest dobrze tolerowana i skuteczna w ponad 80% przypadków, jeśli stosuje się ją w sposób prawidłowy. Powoduje mniej poważnych działań niepożądanych niż glikokortykosteroidy.
Przed rozpoczęciem podawania cyklosporyny należy wyleczyć zakażenia i inwazje pasożytnicze. Ważne jest też, by stosować odpowiednie dawki (u kotów 7 mg/kg m.c./dzień). Cyklosporyna modyfikowana (np. Atopica) jest znacznie lepsza niż inne postacie cyklosporyny (preparaty złożone lub niemodyfikowane), ponieważ ma lepszą biodostępność – potrzeba mniej leku do uzyskania pożądanego efektu.1,2
Glikokortykosteroidy
Leki steroidowe są często wskazane na którymś etapie leczenia alergii. Najlepiej, żeby były one używane tylko wtedy, kiedy jest to niezbędne, i najrzadziej, jak to możliwe. Moim zdaniem wskazane jest podawanie ich doustnie ze względu na lepsze dostosowanie dawki w zależności od objawów klinicznych. Długo działające preparaty iniekcyjne nie są najlepszym wyjściem i powinny być używane oszczędnie (np. nie więcej niż trzy iniekcje octanu metyloprednizolonu rocznie). Zazwyczaj przepisuję takie preparaty doustne jak prednizolon, metyloprednizolon, deksametazon lub triamcynolon.
Leczenie miejscowe
Leczenie miejscowe może być pomocne jako uzupełnienie wspomnianych wcześniej preparatów doustnych i immunoterapii. Niektóre antybiotyki do stosowania miejscowego zwalczają wtórne zakażenia. Ostatnio na rynek weszły preparaty wspomagające ochronną barierę skóry, która u pacjentów z alergią często nie działa prawidłowo. Dostępnych jest wiele leków zarówno przeciwzapalnych, jak i przeciwświądowych.
Preparaty miejscowe często wspomagają działanie innych leków. W niektórych przypadkach leczenie miejscowe może być stosowane jako jedyne, koty nie reagują jednak na ten sposób postępowania tak dobrze jak inne gatunki.
Ostateczne rozpoznanie różnicowe – łysienie psychogenne
W rzadkich przypadkach samookaleczanie i wylizywanie mogą mieć podłoże psychogenne. Jeśli zastosuje się wszystkie opisane powyżej metody leczenia, a problem nie ustępuje, należy rozważyć terapię modyfikującą zachowanie zwierzęcia, na przykład podawanie fluoksetyny lub klomipraminy.
Podsumowanie
Istnieje wiele metod leczenia alergii u kotów. Każdy przypadek jest inny, podobne jak sytuacja właściciela, dlatego dla każdego zwierzęcia należy ułożyć indywidualny plan leczenia. Na tym właśnie polega sztuka leczenia pacjentów z alergią.
Veterinary Medicine • Vol 108, No 6, June 2013, p. 292
