Cel badania
Nie ma dostępnych danych na temat skuteczności oraz działań niepożądanych substancji stosowanych w wywoływaniu wymiotów u psów. W związku z tym badacze ocenili u 147 psów skuteczność apomorfiny oraz 3-procentowego roztworu nadtlenku wodoru w wywoływaniu wymiotów po spożyciu substancji toksycznej oraz działania niepożądane związane z takim leczeniem.
Źródłem informacji były historie choroby pacjentów, zgromadzone w bazie danych amerykańskiego Centrum Kontroli Zatruć u Zwierząt (ASPCA) w okresie od stycznia 2008 roku do kwietnia 2009 roku. Osoby korzystające z porad telefonicznych zostały poinstruowane, aby do wywołania wymiotów (gdy istniało do tego wskazanie) zastosować apomorfinę lub 3-procentowy roztwór nadtlenku wodoru. Apomorfina miała być stosowana w dawce 0,03 mg/kg m.c. dożylnie. Alternatywnym sposobem było rozpuszczenie rozkruszonej tabletki w wodzie lub roztworze soli fizjologicznej i zakroplenie do worka spojówkowego. Po wystąpieniu wymiotów właściciele mieli przepłukać worek spojówkowy wodą albo roztworem soli fizjologicznej. Dawkowanie 3-procentowego roztworu nadtlenku wodoru wynosiło 2,2 ml/kg m.c. doustnie, maksymalnie 45 ml. Jeśli nie doszło do wymiotów, dawkę można było podać ponownie po 10-15 minutach. Jeżeli w ciągu ostatnich dwóch godzin pies nie spożył żadnego posiłku, zalecano podanie małych ilości pokarmu przed wywołaniem wymiotów.
Wyniki
Nadtlenek wodoru został podany 84 psom, a apomorfina 63. Wymioty udało się wywołać u około 92% pacjentów, niezależnie od zastosowanej substancji lub jej dawki. Droga podania apomorfiny nie miała znaczącego wpływu na skuteczność leczenia i wystąpienie działań niepożądanych. Czas od podania substancji do wystąpienia wymiotów był podobny w obydwu grupach – 14,5 minuty w przypadku nadtlenku wodoru oraz 18,6 minuty w przypadku apomorfiny. Czas trwania osiągniętego efektu był dłuższy w grupie, której podano nadtlenek wodoru (42 vs. 27 minut), nie było to jednak statystycznie istotne. Spożyte szkodliwe substancje zostały zwrócone w 48% oraz 52% przypadków (odpowiednio dla nadtlenku wodoru oraz apomorfiny). Częstość występowania działań niepożądanych była niska (14%). Obejmowały one głównie mdłości i posmutnienie. Zaobserwowano również związek pomiędzy częstotliwością podawania środka wywołującego wymioty a częstotliwością występowania działań niepożądanych.
O czym warto pamiętać
Badacze krótko omówili inne środki do wywoływania wymiotów, niezalecane ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych – chlorek sodu (zatrucie solą), syrop z wymiotnicy (kardiotoksyczność) oraz ksylazynę (upośledzenie czynności ośrodkowego układu nerwowego, spadek ciśnienia). Proszek z nasion gorczycy i płyn do mycia naczyń nie są zalecane ze względu na brak skuteczności, trudności w ich podaniu oraz możliwość wystąpienia poważnych powikłań.
Autorzy przypomnieli również, że właściciele mogą nie konsultować z lekarzem weterynarii podania substancji wywołującej wymioty. Może to prowadzić do podania nieodpowiedniej dawki, podejmowania wielokrotnych i nieraz szkodliwych prób wywołania wymiotów, wywoływania wymiotów u pacjenta, który spożył substancję o działaniu przeciwwymiotnym albo taką, przy której wywołanie wymiotów jest przeciwwskazane (substancje żrące, substancje stymulujące ośrodkowy układ nerwowy, węglowodory lub produkty destylacji ropy naftowej).
Zarówno jednak apomorfina, jak i 3-procentowy roztwór nadtlenku wodoru – jeśli są podawane pod nadzorem lekarza weterynarii – zapewniają podobną skuteczność w wywołaniu wymiotów. Porównywalne jest też ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, które opisywane są jako łagodne i samoistnie ustępujące.
Veterinary Medicine • Vol 108, No 3, March 2013, p. 99
