Lekarze weterynarii powinni informować właścicieli zwierząt, jak od samego początku prawidłowo bawić się ze swoimi szczeniętami. Zapewni to zbudowanie trwałych, udanych i bezpiecznych relacji pomiędzy psem a jego opiekunem.

Wielu właścicieli, którzy rozpoczynają nawiązywanie kontaktu ze świeżo nabytymi szczeniętami, ma błędne przekonania na temat wychowywania psów i idealistyczne spojrzenie na relacje pomiędzy właścicielem i jego zwierzęciem. Często nie wiedzą, jak właściwie kształtować zachowanie psa w okresie szczenięcym lub rozwiązywać zaistniałe problemy. Jednym z takich problemów, który wymaga specjalnej uwagi, jest agresja podczas zabawy.

Zabawa szczeniąt może być gwałtowna

Na większość szczenięcych zabaw składają się gonitwy, skakanie, szczekanie, warczenie, kłapanie zębami i gryzienie. Jak więc niedoświadczeni właściciele mogą dostrzec różnice pomiędzy normalną zabawą a potencjalnymi objawami agresji u szczeniąt?

Podczas prawidłowo przebiegającej zabawy szczenię może przybierać pozycję przypominającą ukłon (opuszczając głowę i unosząc zad), ustawiać się do właściciela przodem, tyłem lub bokiem, unosić przód ciała i wymachiwać ogonem, skakać w przód i w tył, warcząc i szczekając piskliwym głosem, a czasami ruszać do ataku. Oczywiście nawet normalna zabawa może stać się zbyt ostra.

Zachowaniami, które mogą wskazywać na wystąpienie problemu, są: przedłużające się warczenie w niskiej tonacji, oczy bezpośrednio wpatrzone w cel, usztywnienie całego ciała, a także agresja spowodowana konkretną sytuacją lub bodźcem (nie spontaniczna). Te zachowania agresywne mogą być związane ze strachem, obroną jedzenia albo zasobów (agresja zaborcza), konfliktem bądź bólem i wymagają natychmiastowej oceny przez lekarza weterynarii lub specjalistę z zakresu behawioryzmu zwierząt.

Zwalczanie złych nawyków w trakcie zabawy

Szczenięta muszą nauczyć się właściwego zachowania podczas zabawy, należy więc zasugerować ich właścicielom następujące formy interwencji:

• Odwróć uwagę od złego zachowania – zawsze należy mieć przy sobie zabawkę, na którą szczenię może przenieść swoją uwagę.
• Krzyknij głośno i odejdź – jeżeli szczenię mocno gryzie, należy zawołać: „och!” i przerwać zabawę.
• Przerwij niepożądane zachowanie – puszka wypełniona monetami albo pistolet na wodę lub sprężone powietrze przestraszy szczenię i przerwie niepożądane zachowanie. Nie należy jednak stosować tych metod, jeżeli zwierzę ma wrażliwą psychikę lub jeżeli wydaje się, że takie postępowanie nasila niepożądane zachowanie.
• Załóż smycz – zarówno w domu, jak i na dworze zwierzę powinno mieć założoną smycz, którą można szybko chwycić, aby przerwać niepożądane zachowanie.
• Zastosuj obrożę uzdową (kantar) – zapewnia bardziej naturalny sposób kontroli nad psem niż zwyczajna obroża i ogranicza ryzyko ugryzienia.
• Rozważ zastosowanie kagańca – w skrajnych przypadkach, aby zapobiec ugryzieniom, można na krótki czas zakładać szczenięciu kaganiec.
• Zastosuj metodę przerwy w zabawie – jeżeli szczenię nie chce przerwać niepożądanego zachowania, umieść je w osobnym pokoju lub w kojcu wraz z zabawką, aby zapewnić mu zajęcie aż do momentu gdy się wyciszy.

Zapobieganie niewłaściwym zachowaniom w trakcie zabawy

Ponadto należy udzielić właścicielom poniższych rad dotyczących relacji ze szczeniętami, ich socjalizacji i szkolenia, aby pomóc w zapobieganiu rozwojowi niepożądanej agresji w zabawie.

• Zapewnij dużo ruchu – szczenięta tryskają energią, należy więc umożliwić im rozwijający psa sposób jej wyładowania, taki jak spacer czy zabawa.
• Zapewnij rozwój intelektualny – gumowe zabawki, które można wypełnić smakołykami, takie jak te marki Kong lub Premier (seria Busy Buddy), oferują szczeniętom zabawę w polowanie, gryzienie zabawki i zdobycie w nagrodę przekąski.
• Baw się ze swoim szczenięciem – na przykład rzucaj szczenięciu piłkę, aby w sposób kontrolowany wyczerpać część jego energii.
• Ucz podstawowych komend i utrwalaj je – gdy pies jest dobrze wyszkolony z zakresu podstawowego posłuszeństwa, jest dużo bardziej prawdopodobne, że gdy będzie zachowywał się w sposób niepożądany, posłucha wydawanych poleceń.
• Bądź przywódcą dla swojego psa – aby utrzymać pełną kontrolę, postępuj zgodnie z poniższymi zasadami: 1) Nic w życiu nie jest za darmo. Zanim szczenię otrzyma cokolwiek, czego chce lub potrzebuje, należy kazać mu wykonać polecenie, na przykład „siad”. 2) Nie mów mi, co mam robić. Jeżeli szczenię domaga się naszej uwagi, należy zabrać rękę, odchylić się, odwrócić wzrok lub odejść. Jeżeli zwierzę przestanie przez 10 sekund zabiegać o nasze zainteresowanie, należy kazać mu usiąść i dopiero wtedy poświęcić mu swoją uwagę. 3) Nie ruszaj się bez pozwolenia. Za każdym razem, kiedy zaczynamy przemieszczać się z jednego rejonu domu do innego, należy wydać komendę „siad/zostań”, pozostawiając psa w tej pozycji przez 1-2 sekundy, zanim pozwolimy mu podążyć za nami.
• Nie siedź na podłodze ze szczenięciem – to na ogół mocno podnieca szczenięta, ponieważ w takiej sytuacji ludzie stają się łatwiejsi do atakowania przez rozbrykanego psa, co utrudnia sprawowanie nad nim kontroli.
• Socjalizuj – aby zapobiec zaburzeniom zachowania, strachowi i gryzieniu, w czasie pierwszych trzech lub czterech miesięcy życia szczenię musi mieć częste pozytywne doświadczenia z wieloma różnymi zwierzętami i ludźmi.

Czego nie należy robić

Trzeba upewnić się, czy rodzina szczenięcia nie stosuje jakichkolwiek fizycznych metod karania, takich jak chwytanie za skórę na karku i potrząsanie psem, przewracanie na grzbiet, przyciskanie do ziemi, uderzanie w nos lub kary cielesne.

Niezwłocznie doradzić

Każdy właściciel poradzi sobie z tym problemem, jeżeli w porę dostarczymy mu porady behawioralnej. Dzięki temu wzrasta szansa na to, że opiekun będzie miał dobrze ułożonego psa, lekarz weterynarii posłusznego pacjenta, a pies pozostanie ważnym członkiem rodziny.

Veterinary Economics • Vol 55, No 9, September 2014, p. 2

Wayne L. Hunthausen, DVM

Animal Behavior Consultations, 4820 Rainbow Blvd. Westwood, KS 66205