Przewlekła choroba nerek jest powszechną przyczyną pogorszenia jakości życia oraz śmierci psów i kotów. Częstość jej występowania została oszacowana na 0,5-1% u psów oraz 1-3% u kotów,^1,2 wzrasta jednak wraz z wiekiem, szczególnie w przypadku kotów. Szacuje się, że na tę chorobę cierpi 30-50% kotów w wieku 15 lat lub starszych.^3-5

Uszkodzenie nefronów towarzyszące przewlekłej chorobie nerek jest nieodwracalne i zazwyczaj postępuje. Z pogłębianiem się choroby związane jest zwapnienie nerek, ogólne nadciśnienie, nadciśnienie wewnątrzkłębuszkowe oraz białkomocz.^6-9 Wszystkie wymienione powyżej mechanizmy towarzyszące pogłębianiu się niewydolności nerek są potencjalnie uleczalne.

Pomimo że nie zostało to potwierdzone w prospektywnych, kontrolowanych badaniach, logiczne wydaje się założenie, że wczesne rozpoznanie, po którym następuje leczenie nefroprotekcyjne, może spowolnić rozwój tej choroby u psów i kotów. Istnieją silne dowody potwierdzające, że właściwa dietoterapia może spowolnić rozwój przewlekłej choroby nerek. Ponadto coraz więcej danych wskazuje, że takie działanie może mieć także leczenie zmniejszające białkomocz.^10-14

Stężenie kreatyniny w surowicy

Wczesna nieazotemiczna przewlekła choroba nerek – stadium 1. według IRIS (międzynarodowy zespół zajmujący się chorobami nerek – International Renal Interest Society) – u psów i kotów może być związana z:

• nieprawidłowościami stwierdzanymi w badaniu palpacyjnym nerek lub zmianami w badaniu obrazowym
• utrzymującym się białkomoczem nerkowym
• zaburzeniami zagęszczania moczu wynikającymi z choroby nerek
• przewlekłym wzrostem stężenia symetrycznej dimetyloargininy w surowicy (SDMA) związanym z chorobą nerek
• wzrostem wskaźnika filtracji kłębuszkowej (GFR) w związku z chorobą nerek.

W ostatnich latach pomiary GFR ułatwiły metody oznaczania klirensu osocza (np. osoczowy klirens joheksolu), które nie wymagają pobrania moczu. Jednakże, ponieważ wiążą się one ze znacznymi nakładami finansowymi oraz nakładami czasu i pracy, w praktyce pomiary GFR wykonywane są rzadko.

Związek ze wskaźnikiem filtracji kłębuszkowej

Stężenie kreatyniny w surowicy (sCr – serum creatinine) jest powszechnie wykorzystywane jako zamiennik pomiaru GFR, ponieważ związek między nimi jest odwrotnie proporcjonalny. We wczesnej przewlekłej chorobie nerek stosunkowo dużym zmianom GFR towarzyszą małe zmiany stężenia sCr, podczas gdy w zaawansowanej chorobie sytuacja jest odwrotna. Niestety zależność ta nie jest liniowa (ryc. 1), co ogranicza czułość badania sCr w przypadku wczesnej choroby nerek.