XIX Kongres Akademii po Dyplomie WETERYNARIA już 15-16.03.2025 r. w Warszawie! Sprawdź program kongresu >
Chirurgia
Znieczulenie do krótkich procedur diagnostycznych u małych zwierząt
lek. wet. Maria Chmielewska
W codziennej pracy lekarza weterynarii znieczulenie pacjenta do badania klinicznego lub procedur radiologicznych jest bardzo częste. Celem znieczulenia jest uspokojenie agresywnego zwierzęcia umożliwiające dokładne badanie, zwiotczenie mięśni szkieletowych lub zniesienie bólu. Leki wykorzystywane do krótkich sedacji powinny pozwalać na użycie swoistego antagonisty. Najczęściej stosowanymi lekami są: propofol, deksmedetomidyna i butorfanol. Zagrożenie związane z podawaniem tych leków jest często większe niż w czasie pełnego znieczulenia do operacji i w dużym stopniu dotyczy układu krążenia oraz układu oddechowego. Powikłania podczas znieczuleń do krótkich zabiegów diagnostycznych wynikają głównie z braku odpowiedniego doświadczenia anestezjologa, nieznajomości farmakokinetyki leków i braku monitoringu pacjenta. Z tego powodu opieka anestezjologiczna w czasie wykonywania takich zabiegów powinna być tak samo uważna jak podczas znieczulenia do operacji chirurgicznej.
W odróżnieniu od ludzi pacjenci weterynaryjni często wymagają znieczulenia ogólnego nawet wtedy, kiedy postępowanie diagnostyczne trwa 15-20 minut i nie jest związane z bólem. Zwierzęta podczas badania odczuwają silny stres, często reagują agresją w sytuacji zagrożenia. W celu zminimalizowania wpływu bodźców stresowych wykorzystuje się modele znieczuleń oparte na działaniu uspokajającym, zwiotczającym i przeciwbólowym leków. Założeniem znieczulenia do krótkich procedur diagnostycznych jest minimalny czas reakcji na podane leki, krótki czas działania farmaceutyków i możliwość odwrócenia efektu wybranych środków. Bardzo ważnym elementem pracy anestezjologa powinien być monitoring oraz dbałość o właściwy dobór modelu znieczulenia do potrzeb konkretnego pacjenta.
Krótkie znieczulenia najczęściej wykorzystywane są podczas badania klinicznego u zwierząt mocno zestresowanych lub agresywnych (szczególnie u kotów), badań obrazowych – RTG, MRI, CT, badania endoskopowego, oraz podczas procedur diagnostycznych i leczniczych związanych z odczuciem bólu – biopsje, iniekcje dostawowe itd.
Celem znieczulenia jest przede wszystkim uspokojenie pacjenta, rozluźnienie mięśni szkieletowych i zapobieganie drżeniom mięśni w czasie wykonywania badań obrazowych, zniesienie odruchów obronnych, np. odruchu krtaniowego podczas endoskopii, oraz zapewnienie bezbolesności (często przy badaniu pacjenta z urazem kostno-stawowym). Leki użyte w celu sedacji powinny zapewnić szybki początek działania znieczulenia, a także optymalną jego głębokość z minimalnym ryzykiem anestezjologicznym i szybkim czasem powrotu do przytomności.